aykırı bir hüküm tesis etmesi ve bunun bizi sonsuza kadar bağlamasını istemesi bilinen dinî anlayışa aykırıdır.

  İmdi ilk halifelerin beşeri münasebetler konusunda sünnete muhalif olarak yaptıkları tasarruflar ve koydukları kurallar, hakkında sünnet bulunmayan konularda yapılan hukuki düzenlemeler gibi, dinden olmayan hükümlerdir. Bu tasarrufları tetkik etmek suretiyle dinden olan ve olmayan konusunda ilave fikirler edinebiliriz.

  C-İSTİHSAN, MASLAHAT, SEDD-İ ZERAİ GİBİ RE’YE DAYALI OLARAK VERİLEN FETVALARA DİNİN HÜKÜMLERİ DENEBİLİR Mİ?

  Nassın illetine benzerlikten hareketle yapılan çıkarımların veya aklın yorumlarına dayanan her türlü fetvanın; hele hakkında hiçbir nass bulunmayan konular da istihsan yöntemiyle üretilen çözümlerin, dinden sayılması ve bunlara dokunulmazlık atfedilmesi ne derece doğru olur?

  On binlerce hüküm içeren beşeri münasebetlerle ilgili mevzuatın, ancak 150 kadar ayetle, 600 kadar hadise dayandırılarak oluşturulduğunu hesaba katarsak, beşeri münasebetlerle ilgili alanın, çıkarımlar yoluyla ne ölçüde genişletildiği görülecektir. Fıkhın kapsamına, mezhepler arasındaki ihtilafları da dahil ederek diyebiliriz ki, bu binlerce meseleye dinden olan şeyler dememiz için daha dikkatli olmalıyız. Üstelik meseleler, Sahabeler asrıyla da sınırlıdeğildir. İnsanlar arası ilişkiler ve toplum sorunları giderek yoğunlaşmakta ve buna paralel olarak da yeni

  12