Yukarıda açıklandığı gibi, Çoruh'un batısında yer alan Gönye, Kemalpaşa, Borçka ve Maradit daha önce 1510 tarihinde fethedilmiş; Batum ile Osmanlıların Açıkbaş Memleketi dedikleri İmareti bölgesi itaat ettirilmişti. Fakat Batum'un ve bütün Gürcistan'ın fethi daha sonraları gerçekleşecekti.
Kanuni Sultan Süleyman'ın bizzat katıldığı Türk-İran savaşları sırasında (1548 - 1549) Gürcistan üzerine de iki sefer yapılmıştı. 1548'de Vezir Mehmet Paşa komutasında gerçekleştirilen birinci seferde Gürcülerden 7 kale alınmış, bir yıl sonra Vezir Ahmet Paşa komutasında yapılan ikinci

  seferde ise Tortum ve Akçakale'nin de içinde bulunduğu 20 kale

  fethedilmişti. Bu seferler sonucu Atabekler yurdu olan Ardanuç ve Ardahan bölgesi Osmanlı topraklarına katılmış, Tortum, Akçakale, Tiflis ve Divane Deresi birleştirilerek bir sancak oluşturulmuştu. Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa tarafından 1551'de fethedilmiş olan Artvin, kesin olarak Osmanlı ülkesine katılmış ve vergi gelirleri, eski sahipleri olan Atabekler'e bırakılmıştı.
1578'de büyük İran seferi başladığında Gürcistan, İran'a itaat ediyordu. Mustafa Paşa'nın komuta ettiği savaşlarda İranlılar yenildiler ve Tiflis fethedildi. İranlıları takip eden Osmanlılar, bütün Gürcistan'a hakim oldular. Ordularımız Karadağ'a ve Bakü'ye kadar ulaştı. Mustafa Paşa, Gürcistan topraklarını dört eyalete böldü ve her birine birer vali atadı. Bu ilk savaşta mağlup olan İranlılar daha sonra toparlanarak Osmanlılara yeniden saldırdılar. Zaman zaman da galip geldiler. Bu son savaşlarda Özdemir Osman Paşa ile Cafer Paşa büyük yararlılıklar gösterdi. Uzun süren bu mücadele Osmanlıların galibiyetiyle sona erdi ve 1590 tarihinde yapılan anlaşma ile Gürcistan, Tebriz, Loristan, Şehrzor ve Şirvan Osmanlılara bırakıldı. On iki yıl süren bu savaşın muhtelif safhalarına katılmak üzere Karadeniz kıyılarından çok sayıda kuvvet sevk edildiği tarihlerde yazılıdır. Rize'den olup Gürcistan seferine katılanlara verilen tımarlar, bu insanların savaşta büyük yararlılıklar gösterdiğinin delili sayı(l57)ır. (Belge : 6)

   H- BATUM VEYA GÖNYE SANCAĞININ KURULMASI, TRABZON'UN EYALET MERKEZİ OLMASI

  57 -Tapu Kadastoro Genel Müdürlüğü, Kuyud-i Kadime Arşivi . 348 Nolu İcmal Defteri 75