Rize Vilayeti ile Artvin Vilayetinin birleştirilmesi ile kurulan Çoruh Vilayeti, 20 Mayıs 1933 tarihinde kabul edilen 2197 sayılı kanunla teessüs ettirilmiş ve 27 Mayıs 1933 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştı. Bu kanun Rize'de sevinç ve kutlamalara sebep olurken Artvin'de hüzün doğurdu. Bu olay (R3)ize adlı gazetede şu başlıklarla halka duyuruluyordu:
“Vilayetimizin adı değişti hududu genişledi”
“İki vilayeti birleştiren (ÇORUH) ismi, memleketimize yeni bir inkişaf sahası açmış oluyor”
“Yeni Vilayet Kutlu Olsun”
Yusufeli hariç olmak üzere Artvin’le birleşen vilayetimizin almış olduğu son şekil şöyle idi:
Vilayet halen Rize, Hopa, Pazar, Artvin, Şavşat ve Borçka adıyla 6 kazayı ve bu kazalara bağlı 17 nahiyeyi ihtiva etmekte idi. Rize Kazasının Mapavri, Gündoğdu, İyidere, Karadere ve Kuraiseba; Pazar Kazasının Hemşin ve Ardeşen; Hopa Kazasının Viçe, Arhavi ve Kemalpaşa; Artvin Kazasının Ardanuç, Sirya ve Berta; Borçka Kazasının Maçahil, Maradit ve Murgul; Şavşat Kazasının Mirya ve İmerhev nahiyeleri vardı.
“Artvin, Şavşat ve Borçka kazalarının umumi nüfus miktarı son tahrire göre (63 676), köyleri (224), mesaha-i sathiyesi (4240); Rize, Hopa ve Pazar kazalarının umumi nüfusu (171 667), köyleri (365), mes(a4)ha-i sathiyesi (4620) idi.”
1936 yılında Artvin Vilayeti kurulup da Hopa kazası Artvin’e bağlanınca Rize vilayeti eski adını almakla birlikte oldukça küçülmüş oldu.
Bu arada Rize Vilayeti dahilinde bazı yeni nahiyeler ve ilçeler kuruldu. 1 Eylül 1944 tarihinde Çayeli Bucağı ilçe oldu. Güneyce İlçemiz 1945 tarihinde, Güneysu Bucağı 1944 tarihinde ve Derepazarı Bucağı ile Kaptanpaşa Bucağı da 1949 tarihinde kuruldu. Ardeşen Nahiyesinin ne zaman kurulduğuna dair bir kayda rastlanılamamıştır. Yalnız 1916 yılında bu(r5)anın bir nahiye olduğunu biliyoruz.
Rize Vilayeti küçülüp de son durumunu aldıktan sonra 1945 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Rize ili nüfusunun ilçeler üzerine dağılımı şöyle idi:

  İLÇELER: 

  İLÇE MER.: 

  KÖYLER TOP. 

  TOP. NÜFUS: 

   

  Rize Merkez 

  14 174 

  54 130 

  68 308 

   

  3 -1931 yılında yayına başlayan Haftalık Rize Gazetesi Rize Valiliği tarafından çıkarılıyordu. Vilayetin adı değişmekle gazete de Çoruh adını aldı. Bu gazetenin ilk iki yılına ait nüshalar, Rize Lisesi Kütüphanesinde ciltlenmiş olarak muhafaza edilmektedir.

  4 -1-Haziran 1933 tarihli Rize Gazetesi

  5 -Trabzon Vilayeti köy ve mahalle isimlerinin Türkçeleştirilmesi ile ilgili belge. Başbakanlık Osmanlı Arşivi. 216