Bayburt’tan hareketle dağları bu tarafa dönünce bir müddet sonra insan-ların yaşadığı köylere varıyorlar ve buradaki bir tepeden deniz görünüyor-du. İnsanların yaşadığı bu dağ köylerinden deniz kıyısına kadar yaklaşık 85 km (17 pasang) bir mesafe bulunuyor ve dağ yamaçlarında Makron’lar ve sahilde Kolkh’lar oturuyordu.
Bir tepeyi mekân tutarak Trabzon şehrinde bir ay kadar kalan Ksenofon’un ordusu, burada kaldıkları sürece etraftaki köyleri yağmalıyor-lardı. Bazan günü birlik köylere gidip yağma yapılıyor bazen da kayıklarla daha uzak köylere gidiliyordu. Hatta Trabzon’un güneyinde bulunan müstahkem bir şehri yağmalamak için ordunun yarısı ile hareketle burayı kuşattılar. Burası Dril’lerin memleketi idi. Burayı yağmalamak için çok çetin savaşlar verildi.
Dril’lerin memleketinin yağmalandığı günün ertesi “Helenler yağma ettikleri yiyeceklerle geri döndüler. Fakat bayır aşağı Trabzon’a giden yol çok dik ve dar olduğu için bir baskından korktular ve düşmanı bir pusu taklidi ile ürkütmek istediler.” Zayiat vermeden geri döndüler.
Bunlar olurken geri dönüş hazırlıkları da yapılıyordu. Bir taraftan yolların açılması ve tamiri için çalışılıyor, diğer yandan dönüşün deniz yolu ile yapılabilmesi için planlar yapılıyordu. Dönüşün denizyolu ile yapılabilmesi için çok sayıda gemiye ihtiyaç vardı.
Emrine elli kürekle gemi verilen bir komutanın denizden geçen gemileri durdurması ve ücreti karşılığında el konması istendi. Yeteri kadar gemi biriktirilince yola çıkılacaktı. “ Fakat bu adam gemi toplamaya falan bakmadı, verilen gemi ile Pontus’tan kaçtı.” Yunanistan’dan gemi tedariki için gönderilen başka bir komutan da süresi içinde dönmeyince daha fazla beklemeye gerek görülmeden karayolu ile dönülmesi kararlaştırıldı.
Helenlerden yaşlı kadın ve çocuklar bütün ağırlıklarıyla gemilere yükletildi. “ Geri kalanlar yaya döneceklerdi; yol tamir olunmuştu. Üçüncü gün Kresus’a (Giresun) vardılar. Burası bir Helen kıyı şehri ve Sinope’nin Kolkh’lar memleketinde bir kolonisi idi.” (Anabasis, 5. Kitap, 3. Bölüm)
Giresun’dan öteye Mossynoik’lerin sonra küçük bir topluluk olan Khalyp’lerin daha sonra da Tibaren’lerin memleketi var. Kotyora (Ordu vilayet merkezi) Tibarenler memleketinde olan bir kıyı şehri idi. Ordudan ötesi Pophlogonia adını alır. Terme ırmağı, Yeşilırmak, Kızılırmak, Sinop ve Ereğli Pophlogonia memleketinde bulunur.
Bizi ilgilendirdiği kadar özetlediğimiz bu yolculuk macerasından, bölgemizin tarihi ve o döneme ait özellikleri hakkında bazı sonuçlar elde edebiliyoruz. Bu sonuçları şöyle sıralayabiliriz:
10
10 |