2-ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNE AİT SİYASİ
OLAYLAR
Pontus Krallığının yıkılması ile Doğu Karadeniz Bölgesi Roma İmparator-luğunun egemenliğine girdi. Roma İmparatorluğunun başlangıcının M.Ö. 66 yılı olduğunu gösterenler bulunduğu gibi M.Ö. 64, 63, 47 hatta 27 yılı gösterenler de vardır. Bu farklılık egemenlik kavramının değişik biçimde yorumlanmasından kaynaklanmış olabilir. Öyle anlaşılıyor ki; Trabzon ve çevresi bir müddet Roma İmparatorluğuna tabi yarı bağımsız bir stütüde kalmış veya İran’ın kuzeyinde bir devlet kurmuş olan Part’lar ve Romalılar arasında bir tampon bölge olarak yer almış ve zaman zaman iki ülke arasında savaş konusu olmuştu.
Şimdi Roma İmparatorluğu devrini en emin kaynaklardan olan İslam Ansiklopedisi ve Ansiklopedi Ana Britanica’dan takip edelim:
İslam Ansiklopedisine göre:
M.Ö. 63 yılında Romalı komutan Pompeius, Trabzon ve dolaylarını zapt etti ve buraları generallerinden Deiotoros’a verdi. Daha sonra Trabzon ve çevresi Pontus Prenslerinden Polemon I’e geçti. Polemon I zamanında Trabzon ”Serbest Şehir” statüsünde idi ve part’larla yapılan savaşlarda bir üst görevi gördü. Roma İmparatoru Neron zamanında (M.S. 54-68) Pelomon II, şehir üzerindeki bütün imtiyazlarından vazgeçti. Roma İmpa-ratoru Traianus zamanında da (98-118), Trabzon bir Roma eyaleti oldu. Trabzon’un doğusunda Roma’ya tabi Lazika Krallığı bulunuyordu. Lazlar, Rion ve Çoruh ırmağının iki yanında yaşıyor ve en güçlü dönemlerinde bütün Kholhis’e hakim bulunuyorlardı. 3. Yüzyılda Lazika’nın sınırları doğuda Kafkas Dağlarına, batıda ise Sürmene’ye kadar uzanıyordu.
Roma İmparatoru Hadriyan (Adriyanus 118-138) 130 tarihinde Trabzon’u ziyaret etti ve burada inşaat ve imar faaliyetlerinde bulundu. Trabzon’da liman, hipodrom, anfiteatr, su kemerleri yaptırdı. Trabzon’daki Orta Hisar’ın da Hadriyanus tarafından yapıldığı söylenmektedir. Sahil yolu ile Trabzon’u iç kesimlere bağlayan Kelkit yolu Hadriyanus’tan önce inşa edil-mişti. Böylece Trabzon daha da genişleyerek bir ticaret merkezi olmuştu. İran ve Mezopotomya ile ticaret yapma imkânları artarak bölge önem kazanmıştı.
253-256 yıllarını kapsayan dönemde Trabzon ve muhtemeldir ki, bütün Karadeniz Got’ların yağma ve saldırılarına uğramıştı. Gotlar Almanya’da yaşarken Milattan Önceki yıllarda doğuya ve güneye göç eden Avrupalı bir kavimdi. Gotlardan doğuya göç edenlerden doğuya göç edenlerden bir
21
21 |