Rize vilayeti dahilinde yerleri belirlenen 30'a yakın medresenin tamamına yakını, Rize liva merkezi olduktan sonra yani 1880 tarihini müteakip inşa edilmişti. Bunlardan yalnız Çayeli Çukurluhoca Medresesi yıkılmadan günümüze kadar gelebilmiştir. Kalkandere Medresesinin orjinal kitabesi de Kalkandere Merkez Camisinde güzel bir şekilde korunmaktadır. Günümüze kadar gelebilen Çukurluhoca Medresesi 1875 yılında, Kalkandere Medresesi de 1877 yılında yapılmıştı.

   19. yüzyıldan kalma pek çok ev vardır. Bilhassa yüksek kesimlerde bulunan ahşap ağırlıklı evler, bütün yapı özellikleri ile ayaktadır. Ne yazık ki, evlere tarih koymak adet olmadığından, bunların yapılışları hakkında ancak oturanların şahitliği ile tahmini tarihler elde edebiliyoruz. Göçün en yoğun olduğu ve araba yolunun en son ulaştığı en üst kesimlerde, İkizdere, Kaptanpaşa, Çamlıhemşin ve Hemşin köylerinde yeni yapılar pek azdır. Buralardaki eski evler, Rize'mizin kültür hazineleridir. Bu yapıların planları ve mimari üslûbu, o devrin geçimi ve yaşayış tarzı konusunda da önemli bilgiler taşımaktadır. Fındıklı Çağlayan'da Mustafa Hocaoğlu evi ile Hürşit Bey evi de 1850'li yıllardan kalma sivil mimari eserleridir.
Bu dönemde yapılan taş kemer köprülerin tarihi hakkındaki bilgilerimiz tahminidir. Yöre halkının naklettiği bazı olaylarla bağlantı kurularak tespit edilmeye çalışılmıştır.
Ardeşen Köprüköy Kemer Köprüsü 1850 ile 1880 yılları arasında, Ardeşen Aşağıdurak Kulaber Köprüsü 1860'lı yıllarda, Aşağıdurak Kirazlık Köprüsü 1890'lı yıllarda, Çamlıhemşin Kavaklı Köprüsü 1870'li yıllarda, Çayeli Yeşiltepe Köprüsü 1890'lı yıllarda, Kalkandere Merkez Köprüsü 1890'lı yıllarda, Kalkandere Kızıltoprak Köprüsü 1880'li yıllarda, Çamlıhemşin Yolkıyı Köprüsü 1870'li yıllarda yapılmıştır. Merkez Anbarlık Köprüsünün yapılış tarihi ise 1899'dur.
19. yüzyılın ikinci yarısında yapılmış olup, günümüze kadar gelebilen camileri de şöyle sıralayabiliriz :
Ardeşen Ekşioğlu Camisi 1869 yılında, Ardeşen Pirinçlik Camisi 1886 yılında, Ardeşen Işıklı Camisi 1887 yılında, Çamlıhemşin Şenyuva Camisi 1891 yılında, Güneysu Kıbledağı Ahşap Camisi 1862 yılında, Hemşin Yeniköy Camisi 1884 yılında, İkizdere Şimşirli Köyü Camisi 1853 yılında, İkizdere Güneyce Hacı Şeyh Camisi 1887 yılında, İkizdere Kuraiseba Camisi 1875 yılında, Fındıklı Meyvalı Camisi 1871 yılında, Cimil Başköy Camisi 1899 yılında yapılıp hizmete sunulmuştur.
Yukarıda isimleri ve tarihleriyle belirttiğimiz camiler, Rize'ye özgü yerel yapı malzemeleriyle, taş duvarlı veya ahşap olarak yapılıyor, üzerleri

  147