kısmı Kırım çevresine gelip yerleşmiş ve gemiciliği öğrenerek Karadeniz’de korsanlık yapmışlardı.

   Ansiklopedi Ana Britanica’ya göre: 2. Yüzyıldan sonra Lazların önemi arttı ve eski Kholhis bölgesinin tümüne Lazika adı verildi. Lazika büyük bir ihtimalle bir çok kabilenin oluşturduğu bir konfederasyon’un en güçlü üyesinin adıydı. Roma İmparatoru Diocletianus döneminde (285-305) Bosporos kralı Sauramatos, Laz topraklarını istila ederek Kızılırmağa ulaşmıştı. (Bosporos krallığı Ukrayna’nın güneyinde Karadeniz kıyısındaki Kerç boğazı üzerinde kurulan bir devletti. Kimmer Bosporos olarak da bilinir. Milattan Önce 4. Yüzyılda gücünün doruğuna ulaşmış, ticaretle zenginleşip güç kazanmıştı. Bir ara Pontus Devletinin yönetimi altına girdi. Milattan önce Hunların ve daha sonra da Bzanslıların hakimiyeti altına girerek ortadan kalkmıştır.)

   Bu anlatılanlara göre: Gotların ve ardından da Bosporos krallığının saldırı ve yağmaları bölgeyi fakirleşterdi. 4. Yüzyılın sonunda Roma İmparatorlu-ğunun ikiye bölünmesi üzerine (M.S.395) içinde bulunduğumuz bölge, Doğu Roma İmparatorluğu tarafına kaldı.

   3-BÖLGEDE HIRİSTİYANLIĞIN YAYILMAYA BAŞLAMASI

   Bölgede Hıristiyanlığın yayılmaya başlaması Roma döneminde olmuştur. Trabzonlu Tarihçi Mahmut Goloğlu(29) 12 havariden biri olan S. Andrev’in Trabzon’a gelip Hıristiyanlığı gizlice yaymaya çalıştığını, Hıristiyanlığın öncülerinden olan S.Ojen’in de 300 yılında Trabzon Boztepe’de idam edildiğini bir rivayet olarak zikrettikten sonra S.Ojen’in bilahare Trabzon şehrinin koruyucu azizi kabul edildiğini belirtir.

   Hıristiyanlık, Roma İmparatoru Konstantin’in 313 yılında çıkardığı bir fermanla bütün ülkede serbest bırakılmıştı. Doğudaki en eski kiliselerden biri Sümela Manastırı’dır. Sümela Manastırı 4. Yüzyılın sonlarında küçük bir kilise olarak inşa edilmiş ve bilahare genişletilmişti.

   Anadolu’nun doğusunda Aziz Grigor’un kurduğu mezhep, daha çok taraftar topluyordu. Nitekim sakalar yurdundan gelip Kars Ovasına yerleşen Küçük Arsaklıların Kralı Tiridat, 301 yılında kendini “dönük” hastalığından kurtaran Anak oğlu Aziz Grigor’un minnettarı olarak Hıristiyanlığı kabul etmiş ve Gregoryan mezhebinin yayılmasına destek vermişti. Grogoryan Mezhebi “Düz Ermenilik” olarak da bilinir.

   Gürcülerin Hıristiyanlığı benimsemeye başlaması 4. Yüzyıla kadar iner.

  29 - Mahmut Goloğlu, Anadolu’nun Milli Devleti Pontus. Ankara-1973 22