Rize kazası zenginlik yönünden Trabzon’un diğer ilçelerinden daha iyi durumda idi. Rize merkezi ve köylerinde ince buğday denilen bir nevi tahıl, darı, bostan, kabuklu ve kabuksuz meyveler yetiştiriliyor, üzüm bağlıkları bulunuyordu. Domuz ve arı besleniyordu. Keten bezi de önemli bir geçim kaynağıydı. O döneme göre kendine yeter görünen bu varlık, korsan ve yağmacıların iştahını kabartmış olmalıdır. Her tarafta gördüğümüz kaleler, İstilacı yağmacılara karşı, bir güvenlik çemberi oluşturduğu kadar, erzakların muhafazası için de bir depo görevi görüyordu.
TRABZON İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE YAPILMIŞ OLAN KALELER
Rize il sınırları içinde yapılmış olan kalelerin yapılış tarihleri hakkında değişik kaynaklarda farklı iddialar ileri sürülmektedir. Biz, bu eserlerin tarihlendirilmesi işinde Rize’deki tarihi eser hakkında değerli bir eser yazmış olan Sanat Tarihi Profesörü Sayın Haşim Karpuz’a itimat edeceğiz.
Rize kalesinin temelleri milattan önceki devirlerde Pontus Krallığı zamanında yapılmış olmakla birlikte bu kale, 6. Yüzyılda Bizans İmparatoru Justinyan (527-565) zamanında önemli tamirat görmüş ve Trabzon devleti krallarından Alexsios II (1297-1330) devrinde de yenilenmiştir. Halk arasında kalenin Cenevizlilerden kalma olduğu söylenir. Rize kalesinden bahseden kaynaklar bugün mevcut olan ve Eminettin Mahallesinin üst tarafında bulunan kaleyi kasteder. Oysa Rize’nin bugün mevcut olmayan, fakat tarihi kaynaklara göre varlığından emin olduğumuz ikinci bir kalesi vardı. Piriçelebi Mahallesinin üst tarafında yer alan bu kaleye Osmanlı kaynakları Kale-i Köhne yani eski kale diyorlardı. Trabzon devletinin yaptığı ve onardığı kale bugün mevcut olan kale olmalıdır.
Gündoğdu- Bozukkale semtinde ve sahil yolunun üst tarafında bulunan Bozukkale (veya Bozkale), Ortaçağ kalelerinden sayılmaktadır.
Bu gün mevcut olmayan Sivrikale ile Pazar önlerinde yer alan Kızkalesi,Haşim Kanpuz’a göre 13-14. Yüzyıllarda Trabzon Devleti tarafından yaptırılmıştır. Bu sahil kalelerinin, denizden gelen korsanlara karşı bir tedbir olmak üzere Osmanlılar tarafından yaptırıldığını söyleyenler de bulunmaktadır.
Ciharkale; Pazar merkezine 6 km mesafede, Yücehisar köyünün sırtlarında yer alır. Kale-i Zir, Çamlıhemşin merkezine 15 km. mesafede Zilkale köyünde, Kale-i Bala da 40 km. mesafedeki Hisarcık köyünde bulunur. Ciharkale Hemşin (Zuga) deresine, Kale-i Zir ve Kale-i Bala da Fırtına deresinin batı koluna hakim durumdadır. Bu kalelerin kimler tarafından yaptırıldığı tam olarak bilinmiyorsa da yapılış tarihlerinin 14 ve 15. yüzyıllar olduğu konusunda tarihçilerin ittifakı mevcuttur.
36
36 |