1- Pazar ilçesinin 4 km. batısına düşen Yeşilköy'e çıkan yolun 1. km.sinde yolun alt tarafında bulunan boş bir arazide 4 adet mezar mevcuttur. Bu mıntıkada başka mezar yoktur. Bu mezarlara dikilen dört köşe mezar kitabelerine göre bunların sahipleri aynı tarihte 1718 yılında vefat etmişlerdi. Dikdörtgen prizma biçiminde yaptırılmış olan mermer taşlarının Rize'de bir başka örneği yoktur. Bilemediğimiz bir nedenle aynı tarihte ölmüşler ve aynı yerde defnedilmişlerdi. Bunlardan birinin kitabesinde : "El-Hac Mustafa oğlu Merhum Ahmet Efendi Dar-ı fenadan Dar-ı bekaya Rihlet Eyledi. Rizaen Lillahi-l Fatiha." İfadesi yer almaktadır. 2- Eski mezar taşlarından biri de Rize Kalesi mezarlığındadır. 1132 / 1718 tarihini taşıyan bu kitabenin de diğerlerinden farklı bir yapısı bulunmaktadır. 3- Çayeli Cafer Paşa Camisinin hemen yanıbaşında yer alan ve çok kaliteli bir taşa sahip olan eski bir mezar daha vardır. Kitabesinden, bu mezarın "Merhum ve Mağfur Hasan Paşa zade Ahmet Çelebi oğlu El-Hac Osman Efendi 1133 / 1720" ye ait olduğunu anlıyoruz. Fakat dedesi paşa olan bu zatın neden Çayeli Cafer Paşa Camisi avlusuna defnedildiğni bilemiyoruz. 4- Cimil Başköy kabristanında iki eski mezara rastlıyoruz. Bunlardan biri 1170 / 1757 tarihinde ölmüş olan Molla Osman'a, diğeri ise 1207 / 1791 tarihinde ölmüş olan Hacı Osman Ağa zade Genç Mustafa Ağa'ya aittir. 5- Kalkandere Çağlayan Köyü kabristanında yatan Molla Ahmet'in ölüm tarihi 1175/1761. 6- Pazar ilçesi Suçatı (Apso) köyü kabristanında yatan merhum ve mağfur İbrahim Ağa'nın ölüm tarihi 1181 / 1767, Mustafa Çelebi'nin ölüm tarihi ise 1173 /1759. 7- Derepazarı Sandıktan kabristanında yatan Hacı Süleyman oğlu Cabir'in ölüm tarihi 1206 / 1790. 8- Rize Yukarı Alipaşa kabristanında yatan Nevruz Efendi'nin ölüm tarihi 1214 / 1798. 9- İyidere Denizgören kabristanında yatan Salih Kalkavan'ın ölüm tarihi 1200 / 1784. 10- Fındıklı ilçesi Çağlayan köyü kabristanında yatan Hacı İbrahim oğlu Ali Efendinin ölüm tarihi 1798. 11- Pazar ilçesi Yücehisar köyü Aşağı Mahalle Camisi kabristanında medfun İsmail Ağa'nın ölüm tarihi 1208 / 1792 idi. 12- Çaykent Müderrisler köyü kabristanında yatan "Hacı Osman Ağa'nın kerimesi Velkü'lü (Erenköylü) Ali Efendinin zevcesi Havva Tusli'nin" ölüm tarihi 1187 / 1772 idi. Kitabedeki ifadeden anladığımıza göre Osman Ağa,
117
117 |