bir kısmını ekip gerisini ekmeyip başka kazançlarla meşgul olanlardan ekilmeyen yerin miktarı kadar levendiye alınmalı ve sipahiler bir bahane ile yeri olmayan kimselerden leventlik almamalı. Babasından kalan yerleri bırakıp başka yere göçen ve orada 15 yıl oturan bazı reaya, orda raiyet yazılarak daha önce oturduğu karyede tasarruf ettiği yerleri zemin bağlamıştır. Zemin bağlanan kimselerin o zeminleri ziraat etmemeleri veya ettirmemeleri halinde öşürlerinin zayi olmaması için leventlikleri yazılıp raiyet gibi alınmalı. 8- Anılan livanın (Trabzon vilayeti) karyeleri sınırlarının karışık olması, mümtaz ve belirli sınırlarının olmaması yüzünden herkes raiyetli ta'sir ederlermiş. Bundan böyle öteden beri uygulanan eski karar üzerine ta'sir ederler. 9- Eskiden bazı yerlerde ağaçlarda asma olur ve ağaçlardan hasıl olan şira vergisini bir sipahi alır; diğer sipahi de zeminde hasıl olan hububat vergisini alırdı. Bu da eski karar gibi kararlaştırılırdı. 10- Adı geçen livanın ziraat yerleri az olup, zor işlenmekte ve bu yüzden reayanın bir kısmı vatanlarından ayrılıp başka vilayetlere gitmekte ve dağınık olmaktadır. Bu yüzden reaya her zaman hazır olamamaktadır. Bu sebeple, bundan önceki vilayet muharriri, reayanın isimlerini sıhhatli yazamamış, kiminin ismini yanlış yazmış, kiminin babasının ismini yazmayıp dedesinin ismini yazmış, kimini de mücerret soyu ile yazmıştır. Dağınık olan reayanın öteden beri nizadan hali olmamaları nedeniyle yeniden yazılmaları ferman olunmuştur. Ferman gereğince reaya olabildiğince hazır bulunmuş, hazır olması mümkün bulunmayanlar karyesi halkından ve akrabalarından dikkat ve özenle araştırılmış, ismi ve dedesi ismi malüm olmayanlar soyu ile yazılmıştır. Bunun gibi başka karyede ve başka vilayette oturan reaya mademki oturduğu başka yerde yazılmıyorlar, nizasız vergilerini yazıldıkları yerde vermeliler. 11- Yazım zamanında bulunan reaya, "reaya ketm etmek" veya gafletle yazılmayıp kalmış olsa ve bunlar başka yerde de yazılmamış bulunsa bunlar dahi o karye sipahisinindir. "Amil, dahl eylemez hususaki" raiyet oğlu ve karındaşı olalar. Ve bazı reaya ve sipahi, hile ile bazı raiyetleri, iki kere yazdırmış olsa onun gibiler on yıldan ziyade hangi karyede oturuyor ise vergisini oturduğu karye sahibine vereler. 12- Serbest olan zaimlerin (zeamet reislerinin) zeametlerine subaşı karışmayıp öldürme olayı meydana gelse, yine zaim marifeti ile idare etmeli ve bundan sonra sancak subaşısı zeametlerdeki cürüm ve cinayetlere tearruz etmemeli. (karışmamalı.)
82
82 |