malumata göre bu haçepeler, 25 arşın boyunda, mağuna şeklinde kayıklar olup, Çerkez kabileleri bunlarla Sohum ve Batum taraflarına baskınlar yapıp rast geldikleri küçük kayıkları yağmalayıp esir ederlerdi. Anapa Muhafızı Ferah Ali Paşa (1781 - 1785), bu yapılanların dinin yasakladığı şeyler olduğunu telkin ederek bunları uyardıktan sonra, yağmalama hareketlerini bıraktılar. Fakat sonraki devirlerde zaman zaman yine buna tevessül ettiler.
2- Kuraiseba halkı gayet haris, aralarında öldürme eksik olmayan insanlardı. Uzun süre devlet kuvvetlerini meşgul eden Çepni Ali de Kuraiseba eşkıyasındandı. Bu meşhur eşkıya Trabzon'da yargılanıp ölüme mahkûm edilmiş, fakat asılmak için hazırlıklar yapıldığı sırada şikayetçileri, şikayetlerinden vazgeçince ölüm hükmü müebbede çevrilerek Erzurum hapishanesine sevk edilmişti. Erzurum hapishanesinden kaçan bu azılı eşkıya, ancak büyük bir askeri operasyonla, yakalanarak cezalandırılabilmişti. (1878 tarihli Salname)
3- 1867 tarihinde bir müdür bir katiple kurulan nahiyeler, zamanla teşkilatlarını genişleterek yönetimin önemli bir birimi haline gelmişlerdi. 1870 tarihinde kurulan Mapavri nahiyesinin 1883 yılındaki durumu bu gelişmeyi doğrular niteliktedir. 1888'de Mapavri'de bir nahiye müdürü, bir naib vekili, bir mal kâtibi, bir vergi kâtibi, bir tapu kâtibi ve bir sandık emini vardı. Bazı nahiyelerde ise ilave olarak bir zabıta memuru bulunuyordu. (1888 tarihli Salname)
4- 1992 tarihinde Atina Kazası oldukça gelişmiş bir teşkilata sahipti. Başta Kaymakam olmak üzere Belediye Reisi, Naib, Müftü, Mal Müdürü, Nüfus Memuru, Evrak Muhasebecisi, Rüştiye Mektebi, Rusumat Memuru, Orman Ondalık Memuru, Mahkeme-i Şer-iye Kâtibi, Eytam Müdürü, Mukavelât Muharriri, Tapu Katibi, Sandık Emini, Telgraf Memuru, Ardeşen Memuru, Duyun-i Umumiye Memuru gibi yöneticiler Atina Kazasının teşkilatını tamamlıyordu. Ayrıca bir meslek kuruluşu olan Ticaret ve Ziraat Odası mevcuttu.
5- 1894 tarihinde Atina ve Hemşin'de 18458'i kadın, 16.321'i erkek olmak üzere toplam 33.779 İslam; 20'si kadın, 22'si erkek olmak üzere toplam 42 Hristiyan nüfus mevcuttu. (1894 tarihli Salname)
6- Rize ve Atina kazasında bazı zevat, Osmanlı devletinin rütbe nişanlarına sahip olmuşlardı. Sivil halktan nişan sahibi olanların isimleri şunlardır :
Atina'da : Paşazade Sait, Sayfzade İsmail.
Rize'de : Tuzcuoğlu İsmail, Memiş Paşazade Mesut, Memiş Paşazade Mehmet Ali Bey, Belediye Reisi Hacı Hüseyin, Mataracızade Ahmet Fehmi, Müftü Hacı Hasan Hüsnü Efendi. (1894 tarihli Salname)
165