uc beyliği gibi kullanıldığını belirtmektedir.(2)

   Yukarıda söylediğimiz gibi Doğu Karadeniz Bölgesi bir devlet veya bir me-deniyete merkezlik yapmadığı için tarihi kaynaklar tarafından doğrudan ele alınmıyor, komşu devletlerle ilişkileri yönünden nadiren bahse konu ediliyor.

   İlkçağın önemli kaynaklarından biri olan Heredot Tarihi(3) Doğu Kara-deniz’de her hangi bir yer ismi vermeden Halys ırmağının Kzılırmak’ın doğusu ile Kolhis’e kadar olan bölgeden ve bu bölgede yaşayan kavim-lerden bahsetmektedir.

   Bu kavimlerin kimler olduğunu ileriki sayfalarda ele alacağız. Şimdi ise Kolhis bölgesinden kısaca bahsedelim: Karadeniz’in doğusundan denize dökülen Rion ırmağı, Kolhis denilen bölgenin merkezini oluşturur. Bu bölge Kafkas dağlarından Çoruh nehrine kadar geniş bir alanı içine alır. Bazı tarihçiler bu bölgenin Kalapotomoz derisine yani İyidere’ye kadar uzandığını, bazıları da Trabzon’u içine alacak şekilde geniş bir alana yayıldığını söyler.

   Umumi tarih kitapları, M.Ö. 16. Yüzyılda yaşayan Mısır Kralı Sesostris’in Anakarayı aşarak Avrupa’ya geçtiğini, İskitler ülkesine giderek(4) İskitlere boyun eğdirdiğini yazar. Heredot bu konu ile ilgili olarak Mısır Kralı Sesostris’in “Oradan geri dönerek Phasis’e(5) geldiğini, ordunun bir kolunun burada kalıp ülkeye yerleştiğini, ancak Sesostris’in bütün bunları kendi kuzeyine çekilen Urartu boylarına alem olduğu ve böylece bu bölgeye isimlerini verdikleri şeklinde bir iddia vardır. Urartu boyları buralara gelmiş

  midir? Yoksa Khaldi dini mi buralarda yaşama imkanı bulmuştur? Burası bilinmemektedir.

  isteği ile mi bıraktığını, yoksa askerlerin bu gezginci seferden usanıp Phasis kıyılarında kalmayı Kendilerinin mi istediğini bilmiyorum”(6) dedikten sonra Kolhis’te kıvırcık saçlı insanlar gördüğünü, buralar halkının Mısırlılar gibi sünnet olduklarını, Mısır ketenini aynen Mısırlılar gibi yetiştirdiklerini belirtir.

  2 -Fahrettin Kırzıoğlu. Kars Tarihi. Sayfa: 33-35

  3 -Heredot M.Ö. 490-425 tarihleri arasında yaşamış ünlü bir tarihçidir. Bir çok ülkeyi gezip görmüş, Gezdiği ülkelerde gördüklerini ve bu arada başkalarından duyduklarını da yazarak önemli bir tarihi eser meydana getirmiştir.

  4 -Heredot tarihine göre İskit ülkesi , Tuna nehri ile Azak denizi arasında kalan bir bölgeyi içine alır.

  5 -Fhaasis nehri Rion ırmağı olup bununla Kolhis kasdedilmektedir.

  6 -Heredot tarihi . Kitap I, paragraf: 103 2