20. YÜZYIL BAŞLARI

  (OSMANLI İMPARATORLUĞU'NUN SON DÖNEMİ)

  (1900 - 1923)

   A- OSMANLI İMPARATORLUĞU'NA GENEL BİR BAKIŞ

   Önceki bölümlerde yaptığımız gibi, burada da genelden özele doğru bir yol takip ederek önce imparatorluğun son durumuna, oradan bölgeye ve Trabzon Vilayetine, daha sonra da Lazistan Sancağına ve özel olarak Rize'ye bir göz atacağız.
1- 1900 - 1923 yılları arası tarihin çok hareketli bir dönemi olmuştur.
1908 inkılabıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğunda 2. Meşrutiyet dönemi başladı. Bu dönem, 2. Meşrutiyet Meclisinin toplanmasını, yeni idari reformların yapılmasını, siyasi partilerin kurulmasını ve yeni bir sosyal örgütlenmeyi beraberinde getirdi. Bu cümleden olarak; 1908 yılında İttihat ve Terakki, 1911 yılında Hürriyet ve İtilaf Partisi kuruldu.
2- 1911'de Trablusgarp'da, 1913'de Balkanlarda savaştık. Bu savaşların sonunda yeni topraklar kaybetmenin acısını yaşadık.
3- 1914'de I. Dünya Savaşı'na girdik. 7 cephede mücadele verdik. 4 yıl süren savaş sonunda imparatorluk topraklarının çoğunu kaybettik. Osmanlı İmparatorluğunun parçalanmasını öngören Mondros ve Sevr antlaşmalarını imzalamak zorunda kaldık.
4- Cihan savaşında yenilip büsbütün umutsuzluğa düşmüşken Atatürk'ün önderliğinde Milli Mücadele savaşlarını başlatarak bağımsız Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kurulmasını sağladık.
5- Bu dönemde dünyada da önemli değişiklikler oldu. Rusya'da Çarlık yıkıldı, komünizme dayalı bir cumhuriyet kuruldu. Almanya ve İtalya'da toplumsal olaylar yeni rejim arayışlarını gündeme getirdi. ABD, dünya siyasetinde eskisinden daha çok etkin olmaya başladı.

   1908'de ilan edilen 2. Meşrutiyet döneminde teşkil edilen Meclis-i Mebusan'da Lazistan Sancağını temsil eden milletvekilleri sırasıyla şunlardı:

  170