Doğu Karadeniz’de pek çok yer isminin Rumca kaynaklı değil, Lazca kaynaklı olduğunu söylemekte ve Rhizaion’un Lazca’da “askerlerin ve insanların toplandığı yer” anlamına geldiğini belirtmektedir. Lazca bilenler, Bugün Lazca’da bu anlamda bir kelimenin olmadığını söylüyorlar.
M.Ö. 4. yüzyıl başında Trabzon’a gelen Ksenofon, bu bölgede yerli halkların yaşadığını ve bunların kendi dillerini konuştuğunu söylüyor. Muhtemeldir ki bazı yer isimleri bu eski kabileler zamanından kalmadır.
Bu gün hatırlanan eski yer isimlerinden bazıları; Latince, bazıları Rumca, bazıları Lazca ve bazıları da Ermenicedir. Fakat çoğunluğunun kökeni ve anlamı belli değildir. 16. Yüzyıldan itibaren Türkçe yer isimleri de kullanılmaya başlanılmıştır. İlk karşılaştığımız Türkçe köy ismi Pazar ilçesinin Başköy’üdür. Rize merkez ilçede yer alan Karayemiş, Ambarlık ve Karasu köy isimleri ile Sırtlar, Sofular, Gürgenli Yaylacı gibi yer isimleri de Köy isimlerinin Türkçeleştirilmesinden çok önceleri halkın benimseyip kullandığı isimlerden bir kaçıdır.
2-İLÇELERİN ESKİ İSİMLERİ VE ANLAMLARI
1-Ardeşen 1953 tarihinde ilçe olmuştur. Daha önce bütün köyleri ile birlikte Pazar ilçesine bağlı bulunuyordu. 15. Ve 16. Yüzyıla ait tapu tahrir defterlerinde Ardeşen ismine rastlamıyoruz. Ardeşen’in merkezi eski devirlerde yerleşime elverişli olmayan bir yerdi.
19. yüzyıl başında bölgeye hakim olan 16 Laz beyinden biri de Artişin Ova beyi idi. Ardeşen ismi bu ova beyinin ismi ile birlikte tarih sahnesine çıkmış olmalıdır. Ardeşenlilere göre; Ardeşen isminin kaynağı Yavuz Sultan Selim’dir. Yavuz Selim bu insansız ovanın arkalarında insanların yaşadığını öğrenince buraya “Ardı şen” ismini vermiştir. İşte bu kelime ağızlarda yuvarlana yuvarlana bu günkü Ardeşen şeklini almıştır.
2- Çamlıhemşin ilçe merkezi, yol boyu yerleşim düzenine uygun olarak sonradan teşekkül etmiştir. Bütün bölge eskiden Hemşin ismini alıyordu. 1953’ te buraya Çamlıca ismi verilerek bir nahiye kuruldu ve Ardeşen’e bağlandı Kasabanın üst tarafında bulunan mahalle Viçe adını taşımaktadır. Viçe kelimesinin anlamı ve kökeni bilinmiyor.
3-Çayeli’nin eski ismi Mapavri idi. Mapavri Lazca’da yapraklı yer anlamına gelmektedir.
4-Derepazarı: Eski ismi Malpetti, Malpet’ten önce de Filandoz vardı. Filanoz ismi 15 ve 16. Yüzyıl kayıtlarında geçmektedir. Malpet ismi çok eski kayıtlarda yer almıyor. Bu kelimenin anlamı ve kaynağını da bilmiyoruz.
24
24 |