İskele Nahiyesi : İskele nahiyesi muhtelif bölgelerde bulunan 8 köyün bir isim altında toplanmasından oluşmuştu. Bu köylerden biri Çat köyü, biri Mamanat köyü, biri de Cancalar köyü idi. Çat köyü Hopa'dan Borçka'ya giderken Borçka'ya 7 km. mesafede bulunan bir dağ köyüdür. Mamanat 18.100 akçe geliri olan 263 haneli büyük bir köydü. Bu köyün Pazar'ın Marmanat yani Akbucak köyü ile isim benzerliği bulunuyor; Lakin o dönemde dağ köylerinin bu kadar çok haneli olmadıklarını Hemşin köylerinin nüfus yapısından biliyoruz. Prof. Dr. Tayyip Gökbilgin'e göre İskele nahiyesinin merkezi Hopa olamaz. Çünkü o zamanlar Hopa ismi yoktu. Hopa'nın bulunduğu mevki Fiy olarak adlandırılıyordu. Yokobit Vilayeti : Buradaki vilayet tabiri mıntaka veya bölge anlamında kullanılmıştır. Merkezi Yokobit olan bu mıntıka bugün Kemalpaşa denilen "Makriyalu" olmalı. 267 haneli bu vilayetin 20.300 akçelik bir timar geliri mevcuttu. Gönye Nahiyesi : Arhavi kazasına bağlı bu küçük nahiyenin 5 köyü ve 56 hanesi vardı. Hududa yakın bir yerde olduğu için nahiyenin geliri "Mortolos"lara tahsis edilmişti. O dönemde hudut boylarında bulunan Hristiyanlara özel elbiseler ve silahlar verilir ve bunlar hududu beklemekle görevlendirilirdi. Başlarında da Müslümanlardan bir komutan bulunurdu. İşte Hristiyanlardan seçilen bu silahlı hudut bekçilerine mortolos denirdi. Düşmanla hudut olan Yokobit köyleri ile İskele nahiyesi köylerinde de mortoloslar vardı. Bazı karyelerin gelirleri bunlara tahsis edilmişti. Arhavi kazası bütün nahiyeleri ile birlikte 49 köydü. Kaza dahilinde 310 Müslüman, 2679'u Hristiyan olmak üzere 2969 hane mevcuttu. 1486 tarihli tapu tahrir defterine göre 1252 olan hane sayısı son durum itibarıyla hayli artmış gözüküyor. Bu artışın nedeni hiç şüphesiz ki yeni fetihlerdi. 1510 yılında Gönye nahiyesi ile yakın çevresi fethedilince yeni fethedilen yerler Arhavi kazasına dahil edilmişti. Kazanın tımar sistemine göre vergi geliri toplamı 216.680 akçeyi buluyordu. Arhavi Kalesi : Arhavi Kalesi büyük bir kale idi. Dizdarı, kethüdası, imamı ve 27 eri vardı. Buradaki 30 görevlinin yıllık masrafı 59.967 akçe tutuyordu. Kalede yedek zahire olarak 222 somar buğday, 192 somar darı ve 30 somar tuz depo edilmişti. Kise Kalesi : Buranın da dizdarı, kethüdası, imamı vardı. Kale erleri ile birlikte 11 nefer idiler. Yıllık masrafları 18.408 akçe idi. Kale ambarında ihtiyat olarak 97 kile buğday ve 3 kile tuz bulunuyordu.
66
66 |