Trabzon Belediye teşkilatı 1867 yılında kurulmuştu. Şehirde bir hastane ile bir hükümet tabibi sağlık hizmeti vermeye çalışıyordu. 1869 tarihli salnameye göre Trabzon Vilayetinin 14 kazası, 31 nahiyesi, 2640 karyesi mevcuttu. Trabzon Merkez Sancağına bağlı kazalar : Bucak (Ordu), Giresun, Rize ve Tirebolu; Canik Sancağına bağlı kazalar : Samsun, Ünye, Çarşamba ve Bafra; Lazistan Sancağına bağlı kazalar : Batum, Arhavi ve Livane (Artvin); Gümüşhane Sancağına bağlı kazalar : Gümüşhane, Torul ve Kelkit idi. Trabzon Vilayetinin nüfus yapısı da şöyleydi : TRABZON VİLAYETİNE BAĞLI SANCAKLAR VE NÜFUSLARI (1869)
2. RİZE KAZASI Trabzon'un merkez sancağına bağlı olan Rize Kazası, Trabzon'un en geniş ve geliri en yüksek olan kazalarından biri idi. 1867 Vilayet Nizamnamesinden önce eyalet valisi tarafından atanmış bir mütesellim tarafından yönetiliyordu. Yeni nizamname, bilhassa kazalar için yeni bir teşkilatlanma getiriyor ve kazalara bağlı nahiyelerin kurulmasına izin veriyordu. 1869 tarihinde Rize'nin kaza teşkilatı ve bu teşkilatın başında bulunan amirler şöyle idi : Rize Kaymakamı : Muim Bey, Rize Naibi : İzzet Efendi, Rize Müftüsü : Hasan Efendi, Mal Müdürü : Hasan Efendi, Meclis-i İdare Tahrirat Katibi : Hacı Ali Efendi, Kuraiseba Nahiye Müdürü : Temur Efendi. Aşağıdaki tabloda, bugünkü Rize vilayeti dahilinde bulunan kazaların karye ve hane sayıları ile nüfusları gösterilmiştir. Nüfus çoğunluğu bakımından Rize, Çarşamba kazasından sonra gelmekteydi. O dönemde Hemşin ve Atina Arhavi Kazasına bağlı bulunuyordu. Bu nedenle de Arhavi kazası tabloya dahil edilmiştir. 149
149 |