1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  34  35  36  37  38  39  40  41  42  43  44  45  46  47  48  49  50  51  52  53  54  55  56  57  58  59  60  61  62  63  64  65  66  67  68  69  70  71  72  73  74  75  76  77  78  79  80  81  82  83  84  85  86  87  88  89  90  91  92  93  94  95  96  97  98  99  100  101  102  103  104  105  106  107  108  109  110  111  112  113  114  115  116  117  118  119  120  121  122  123  124  125  126  127  128  129  130  131  132  133  134  135  136  137  138  139  140  141  142  143  144  145  146  147  148  149  150  151  152  153  154  155  156  157  158  159  160  161  162  163  164  165  166  167 



  

  ihtiyaçlarına göre çeşitlenmekte ve çoğalmaktadır. Nitekim fıkıh dediğimiz hukuk alanı, bu günün kurumları ve ihtiyaçlarına göre düzenlenseydi eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, şehir planlaması, trafik, basının düzen-lenmesi,belediye hizmetleri gibi daha pek çok konuyu kapsamı içine alarak alabildiğine genişleyecekti.

  Mesele re’yle, istihsanla, kıyasla yani aklımızı kullanarak, muhakeme ederek ortaya konan çözümlerin, yorumların ve fetvaların din mi, dini karakterli mi, yoksa dini olmayan hükümler mi olup olmadığı meselesidir. Eğer içtihat yoluyla varılan hükümlerin değişmezliği ve kutsallığı iddia edilmiyorsa bizim için tartışılacak bir mesele kalmamış demektir.

  Biz dinden sayılmamaları ve kendilerine kutsallık atfedilmemeleri şartıyla, halkın hukuki ihtiyaçlarını karşılamak için kıyasa, istihsana ve aklî muhakemelere başvurulmasına, örflerin hukukta delil olarak kabul edilmesinde bir mahzur görmüyoruz. Bir yanda Kitab ve Sünnetle doğrudan vazedilen hukuk hükümlerinin dinden olduğuna ve bunların kutsallığına inanıyor, diğer yanda ise hukukta yeni usul ve delillerin kullanılması söz konusu olduğunda, Ahmet ibni Hambel’ın sandığı gibi bunlara din tesis eden birer yöntem olarak bakmıyoruz.

  Ama insanların zihinlerindeki gerçek, bizim burada anlatmak istediğimiz gibi değildir. İnsanların zihnine yerleşmiş olan kanaate ve bu kanaati destekleyen dinî ve kültürel çevrelere göre, fıkhın ve dolayısıyla şeriatın bütün hükümleri ister Kitaba ve Sünnete dayasın, isterse çıkarımla

  

  126

  

 


126
Önceki                  Sonraki