Rize’nin Yönetim Tarihi.
öğrenebiliyoruz. Vilayet yıllıkları diyebileceğimiz bu salnameler 22 adettir. Bunları takip ederek görebildiğimiz yenilik ve değişiklikler konusunda şunları söyleyebiliriz:
1- Günümüzdeki vilayetlerin birer merkez kazası olduğu gibi, o dönemdeki vilayetlerin de bir de merkez sancağı vardı. 1967 Vilayet nizamnamesi, merkez sancağında da sancak yönetim teşkilatı öngörmüştü. Vilayetlerin merkezlerindeki sancak yönetimleri, 1871 tarihinde kaldırılmıştır. Merkez Sancağı yöneticilerinin görevlerini vilayet memurları üstlenmişti.
2-Vilayet, sancak, kaza, nahiye, köy ve belediyeler dahil olmak üzere yönetimin her kademesinde mutlaka halkın temsilciliklerinin de katıldığı bir karar organı bulunması öngörülmüştü. Yönetim biriminin büyüklüğüne göre bu karar meclisleri 4 ile 6 kişiden oluşmakta ve bu meclislerde atanmış ve seçilmiş azalar görev almaktaydı. Ayrıca nüfusa ve teşkilatın büyüklüğüne göre, bu meclislerde Hristiyan tebaanın bir veya iki temsilcisi bulunuyordu.
3-Taşra yönetimi esasları ve görevlileri az veya çok günümüzdeki vilayet örgütlenmesini andırmaktaydı. Nitekim
1872 yılında Trabzon Valiliği Aşağıda gösterildiği gibi örgütlenmiş bulunuyordu:
a) Vilayet yönetimi, yüksek rütbeli bir paşanın başkanlığında aşağıdaki şahıslardan oluşmaktaydı: Defterdar, Naib (kadı), Mektubi-i Vilayet (yazı işleri müdürü), Defter-i Hakanı Müdürü(tapu ve kadastro), Muhasebe Müdürü, Tahrir-i Emlak Mümeyyizi, Evrak Müdürü.
1867 Vilayet Nizamnamesiyle yeniden şekil almaya başlayan vilayet yönetimi sık sık değişikliğe uğramış ve bazı makamların isimleri değişirken bazı yeni şube başkanları teşkil edilmiş ve bazıları diğerlerine göre daha çok önem kazanmıştır. Nitekim 1872 Vilayet erkanından sayılmayan
42 |