Rize’nin Yönetim Tarihi:

  üstlendiklerine yukarıda işaret etmiştik. Rize’nin iki kalesinden eski olanı bu gün vali konağının bulunduğu

  tepede yer alıyordu. Rize fethedildiğinde mevcut olan bu kale, muhtemelen 6. yüzyıl ortalarında Bizanslılarla İranlıların bu bölgede yaptıkları savaşlar sırasında yapılmıştı. Osmanlılar, bu eski kaleye, Kale mahallesine ismini veren ve Trabzon Devleti zamanında yapıldığı bilinen yeni kaleden ayırt edebilmek için Kale-i Köhne diyorlardı.(1)

   Rize’deki diğer kalelere gelince bu kaleler batıdan doğuya doğru şöyle sıralanır: Rize Kalesi, Pazar’in sahilinde bulunan Kız Kalesi, Pazar’ın 8 km kadar güneyinde yer alan Cıhar Kale ve Çamlıhemşin’de bulunan Zilkale ve Kale-i Bala. Sanat Tarihçisi Haşim Karpuz’a göre bu kalelerin yapılış özellikleri, Trabzon Devleti zamanından kalma olduklarını göstermektedir.(2)

   Osmanlı devleti zamanında Rize Kalesi ile birlikte Kale-i Bala, Kale-i Zir, Kise ve Arhavi Kaleleri görevde idi. İçinde bulunan askerleri ile çevrenin güvenliğini temin ediyor, ayrıca belli miktarda bir zahireyi de depolarında yedek bulunduruyordu. Bu kalelerin fetihten önceki dönemde de bu tür görevler yüklendiklerini düşünebiliriz.

   Kısaca özetlemek gerekirse, Trabzon Devleti zamanında yerel beyler, kale komutanları ve kiliselerin yerel yönetim bazında epeyce etkili oldukları söylenebilir.

  1  Gökbilgin, Prof. Dr. Tayip. XVI. Yüzyıl Başlarında Trabzon Livası ve Doğu Karadeniz Bölgesi. Beleten: Cilt: 26 Sayfa: 293-337

  2 Haşım Karpuz’un Rize adlı eseri. Kültür Bakanlığı Yayınları. 1992