Rize’nin Yönetim Tarihi.

  Subaşı: Kasabalarda şehrin imar ve asayış işlerine bakan bir görevlidir.

   d)Atina, Hemşin ve Arhavi Kazaları:

  1486 Tarihli Tapu Tahrir Defteri, o dönemde Atina ile Hemşin’in birer kaza olup olmadığı konusunda bizlere sarih bir bilgi verememektedir. Fakat o dönemde Atina ve Hemşin’in birer zaimi bulunmakta idi ki, defterin 326 sayfasında Hemşin zaiminin dört ayrı hissesi zikredilmekte ve burada “Karaca Nebeşi, Gulam-ı Mir. Zaim-i Hemşin” tabiri geçmektedir. Yani Hemşin Zaimi Karaca adında biri olup Trabzon Sancağı Beyinin kapı halkındandır. Defterin 416. sayfasında Atina için de buna benzer bir ifade kullanılmıştır. Buradaki kayda göre, Atina Zaimi Trabzon Sancak Beyi kapı halkından Ali Beydir. Atina Zaimine tahsis

  edilen gelirlerin bir hissesi Maçka’nın Velak Karyesinde bulunmakta, Hemşin Zaiminin bir hissesi de Trabzon’un Ahu karyesinde.

  O dönemde Atina ve Hemşin bölgesinin birer kadı yönetiminde olduğunu gösteren bir kayıt olmaması oraların birer kaza olmadığını göstermez. Bunu mukabil eğer bu iki bölge, kaza değilse büyük bir ihtimalle birer zeamet mintakası olarak Laz Kazasına tabi idiler.

   Laz kazasının merkezi, yukarıda adı geçen defterde belirtilmemiş ise de 16. yüzyıl başlarında yazılan defterlerde buranın Arhavi olduğunu öğreniyoruz.

   Osmanlı devrinde kale erleri ve komutanlarının taşra yönetiminin bir parçası olduğunu yukarıda belirtmiştik. 1486 tarihinde Rize kalesinin bir kale dizdarı, her biri 10’ar kişiden oluşan üç bölüğü, Şemsettin adında bir imamı vardı. Kale görevlileri toplamı 32 kişi idi. Rize kalesi 18. yüzyıl sonlarına kadar kale muhafızları ile birlikte görevlerini