Rize’nin Yönetim Tarihi.

  devletinden kalan kalelerin o günkü fonksiyonlarına ve Tapu Tahrir Defterlerindeki bazı kayıtlara dayandırılabilir.

   Fethinden 25 yıl sonra yazılan 1486 tarihli Trabzon Tahrir Defteri, fetihten önceki durum hakkında bazı ipuçları

  verebilmektedir. Bu defter köy köy yerleşim birimlerinin vergi gelirlerini göstermekte ve bu gelirlerin kimlere tahsis edildiğini de bildirmektedir. Yalnız bir karyenin ve bu karyede bulunan büyük mülklerin özellikle üzüm bağlarının vergi gelirleri yazılırken bunların fetihten önceki durumları hakkında da bilgi aktarılmaktadır. Bu kayıtlar ve umumi tarihlerin sunduğu bilgiler ışığında Trabzon Devleti içinde bazı yerel beylerin ve kiliselerin halk üzerinde önemli bir etkisi olduğunu görebiliyoruz. Nitekim Tapu tahrir defterlerindeki bazı kayıtlar, Trabzon Devleti sınırları içinde bulunan bazı mülk ve güç sahiplerinin fetihten sonra Rumeli’ne sürüldüklerini bizlere haber vermektedir.

  Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan 828 numaralı ve 1486 tarihli Tapu Tahrir Defterine göre, bu uygulama bir defada olup bitmiş bir olay değildi. İhtiyaç görüldüğünde yeni tedbirlere baş vuruluyordu. Nitekim yukarıda adı geçen defterde, Trabzon Sancak beylerinden Kasım Bey, Umur Bey, Ali Bey, Hasan Bey ve Sinan Beylerin bu tür idari tedbir ve tasarruflarda bulunduğuna dair ifadeler yer almaktadır.

  Aşağıda vereceğimiz iki örnek, bu konuda söylediklerimizi doğrular niteliktedir. 1486 tarihli defterin 366. sayfasında yer alan ve Rize’ye tabi Mirakaloz

  (Gündoğdu- Hamidiye) karyesinde bulunan bir bağlığın geliri hakkında şöyle denilmektedir: “Aslında bunun beş saburi