Defterine dayanmaktadır. Rize kazasından başka Akçaabad, Of, Gönye, Ordu, Atina, Yemure, Sürmene, Maçka, Torul ve Kürtün kazalarını da ihtiva eden bu defter, tımar sahipleri ile bu tımar sahibine hangi karyelerden ne miktar dirlik tahsis edildiğini göstermektedir. Örneğin; Mehmet adlı şahsa Gürcistan seferine katılıp yararlılık gösterdiğinden dolayı 1605 tarihinde 3000 akçelik bir tımar tahsis edilmişti; bu 3000 akçelik tımarın 1524 akçelik hissesi Latom-u Kebir'den, 1476 akçelik hissesi de Latom-u Küçek'tendi.
Rize kazasında 45 kişiye tımar verilmişti. 348 numaralı icmal defterinde tımar verilen şahısların kimlikleri, soyları veya babalarının adları ile yazılmayıp, Ahmet, Mehmet, Ali, Ömer, İbrahim, Fuat Çavuş, Ahmet Çavuş gibi yalın adlarıyla yazılmıştır. Bunlar, genellikle Gürcistan seferine katılıp gösterdikleri yararlılıktan ötürü bu tımarı hak etmişlerdi. Bahsedilen Gürcistan seferi, 1578 - 1590 tarihleri arasında yapılmış olan ve neticesinde bütün Gürcistan'la birlikte Azerbeycan'ın, Kars'ın, ve Ahiska'nın Osmanlı topraklarına katıldığı bir savaş olmuştu. Karadeniz kıyılarından pek çok kişinin bu savaşa katıldığını Gürcistan'ın fethi bölümünde belirtmiştik.(Belge : 6)
Bu dönemde Rize kazasından tımar verilen bazı şahıslarda şunlardı : Hasan adlı şahsa Salaha Harvel'in 5000 akçelik gelirinden 3100 akçe. Fuat Çavuş'a Menehorot karyesi Raşot bağlısından 5000 akçe, Ahmet Çavuş'a Salaha Ayvara'nın 5720 akçelik gelirinden 2239 akçe, Lefkosite karyesinden 2263 akçe, Filandovi Koliça bağlısından 3000 akçe, Of'un bir köyünden 3500 akçe, Lofkosite karyesi Berale bağlısının 3765 akçelik gelirinden 999 akçe, yekûn olarak 12.000 akçe. Mustafa Çavuş'a Potomya karyesinin Ğut bağlısından 2300 akçe, Nefs-i Rize'nin Varos bağlısından 2300 akçe olmak üzere toplam 4600 akçe tahsis edilmişti.
Bu defterde ilk defa karşılaştığımız köy isimleri de vardır. Mahura'da Varot (Köşklü), Uma'da Sahur (Düzköy), Potomya'da Ğutos (Pekmezli) gibi. İlk defa isimleri ile karşılaştığımız bu köylerin büyüklükleri konusunda bir fikir verir düşüncesiyle vergi gelirlerini veriyorum : Köşklü'nün vergi geliri 6500 akçe, Düzköy'ün vergi geliri 1500 akçe, Pekmezli'nin vergi geliri 1000 akçe idi.
348 numaralı icmal defterinin elimizdeki bölümü beylerbeyi, kadı, imam, kale dizdarı ve kale erlerine tahsis edilen gelirleri içermediğinden oldukça eksik bir fotokopidir. Bu nedenle Rize'nin bütün köylerini kapsamamak-tadır. İcmal defterleri, karyelerin hane sayıları ile Müslüman ve Hristiyan bütün nüfusunu vermediği için de fazla istifade edilecek defterlerden değildir.

  96