Sinop’un Fethi ve Müteakip Olaylar: Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Alaaddin Keykâvus, 1213 tarihinde Sinop’u işgal edince Trabzon Devletinin kurucusu Aleksios Komnenos, Sinop’u Selçukluların hakimiyetinden kurtarmak için Sinop üzerine sefere çıktı. İse de Selçuklu kuvvetlerine yenildi. Her yıl Selçuklulara bir miktar vergi vermeyi kabul ederek geri döndü (1214). 1222-1235 tarihleri arasında Trabzon İmparatoru olan ı. Andonikos, donanmasını Sinop’a göndererek şehri yağmaladı. Selçuklu donanmasını mağlup etti ve tayfasını da esir aldı. Bunun üzerine I. Alaaddin Keykubat denizden ve karadan kuvvetler göndererek Trabzon’u kuşattı. O sırada Erzincan’da bulunan Selçuklu kuvvetleri, Melik adındaki bir kumandanın emrinde Bayburt ve Maçka’dan geçerek Trabzon önlerine geldi. Reis Hayton idaresindeki deniz kuvvetleri de limana ulaştılar. Karargâhını Hogios Evgenios (bu gün Cuma camisi) kilisesi yanında kuran Selçuklu kumandanı Melik, kuzeyden ve güneyden şehre hücum etti. Fakat, Trabzonluların şiddetle direnmesi yüzünden muvaffak olamadı. Geceleyin surların üzerine çıkan Selçuklu kuvvetleri, şiddetli bir fırtına ve
Yağmurun çıkması üzerine birbirleriyle irtibatı kaybedip dağlara ve ormanlara çekildiler. Melik dağlarda yakalandı ve esir düştü. İmparator Andonikos, Melik’i Alaaddin Keykübat’a iade etti(1228). Tarihçiler Melik’in iade edilmesini, vergi vererek Selçukluların tabiiyetine girmiş bulunan Trabzon Devletinin, bu tabiiyet şartını yerine getirmesine bağlıyorlar.
O tarihlerde İran’da Harzemşahlar Devleti bulunuyor ve bu devlet Doğu Anadolu’yu zorluyordu. 1230 tarihinde Celalettin Harzemşah, Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykübat’a yenilince, Harzemlilerden üç bin kişi Canik dağlarını aşarak Trabzon bölgesine sığındılar. Fakat pek çoğu Trabzon köylüleri tarafından öldürüldü.(48)
Anadolu Selçuklu Devletinin Yıkılışı, Trabzon Rum Devletinin Vergi Vererek İlhanlılara Bağlanması:
1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşında Selçuklu Hükümdarı II. Keyhüsrev yenilerek Moğollara vergi vermeyi kabul etti. Bundan sonra Moğolların Anadolu’yu istilası başladı ve 1277 yılında Anadolu Selçuklu Devleti tamamen yıkıldı. Kösedağ Savaşından sonra Anadolu’da Türk Beyliklerinin kurulmaya başladığını görüyoruz. Sivas ve Kayseri’de kurulan Artena Beyliği, doğuya doğru Erzurum’u içine alacak şekilde genişledi. Bu sırada Moğollar, İran’da ilhanlılar devletini kurmuşlardı (1256-1353). İlhanlılar, İran’dan başka Irak, Anadolu ve Azerbaycan’ı da ele geçirdiler. Trabzon Devleti de vergi vermek suretiyle İlhanlılara bağlandı.
7-AKKOYUNLU TÜRKLERİ VE TRABZON DEVLETİ
Moğolların Anadolu toprakları üzerindeki etkisi azalınca, Trabzon Devleti, Türklerin taarruzlarına maruz kaldı. Ve dağlardaki müstahkem yerler Türklerin eline geçmeye başladı. 1340 yılında Akkoyunlu Türkmenleri, Trabzon’u kuşattılar ve Trabzon’un dışındaki mahalleleri ateşe verdiler.
48 -İslam Ansiklopedisi.
42
42 |