iki sıra, tek odalı dükkanlar olduğunu, pazar yerinde giysiler, her renkten ayakkabılar, bakır mutfak eşyaları ve demir araçları satıldığını, zenginler para ile alışveriş ederken, köylülerin yanlarına getirdikleri üzümleri satınca ancak bir şey alabildiklerini söyler. Buradaki kadınların "diğer yerlerdeki gibi hiç de ürkek ve örtünmüş olmadıklarını" belirtir. Koch, Pazar ilçemizdeki tarihi eserlerden bahsederken "Buradaki Kız Kulesi, Çerkezlerin Karadeniz kıyılarına yaptıkları baskınlara karşı bir kaçış yeri olmak üzere Türkler tarafından yapılmış olmalıdır" görünüşünü ileri sürer. Romalılar zamanından kalma az sayıda kalıntıdan birinin de "ilk koruma kalesinin izleri" olduğunu iddia eder. Pazar'ın Atinalıların kolonisi olmadığını, buna karşı Atina diye adlandırılmasının nedeninin, burada bulunan Athena Tapınağı olduğunu belirtir. Pazar'dan doğuya doğru, kayıklarla gezisini sürdüren seyahat heyeti, yarım saat sonra Bulep Beyinin konağına gelir. Bulep Beyinden doğuya seyahat etmek için kayık ve kılavuz istenir. Bulep Beyi elinde bir doğanla misafirleri karşılar ve onları bir gece evinde misafir kalmaya ikna eder. Bulep Beyinin misafirperverliği, ailesi üzerindeki otoritesi, genç eşinin tercüman vasıtasıyla yapılan sohbetlerde hiçbir çekingenlik göstermemesi ve konağın zenginliği, Koch'un dikkatini çeken hususlar olur. Bulep'den sonra Fırtına deresinin sağ tarafında yer alan Artaçin Ova Beyinin evine misafir olunur. Burada yenilen yemekten sonra hemen kalkılır ve Viçe Ova Beyinin evine yatıya kalmak üzere hareket edilir. Yol üzerinde bulunan bütün beylere uğrayarak Batum'a kadar gelen Koch, bölgenin tarihi ile de ilgilenir. Çeşitli yazarları kaynak göstermek suretiyle şunları söyler : "Bundan şu görünüyor ki, Lazlar P(r17)okops zamanında Phasis'in güneyinde bugünkü Guriyen'de oturuyorlardı ve büyük bir olasılıkla bu yaban ve konuksevmez halkın sınırında Petra kurulmuştu. Tzanen ya da Çanen, ki bunlar bu günlerde Yeşilırmak'ın alt bölgesinde oturuyorlar ve onlar önceleri Çoruh'un kaynağına kadar olan tüm Pontus bölgesine yayılmışlardı." İlkçağ tarihçileri, Tzan ve Çanlar'ı Rize bölgesinde gösterirken sonraları Canik diye isimlendirilen bölge, Samsun olmuştur. Çoruh nehrinin doğusunda bulunan Lazlar da Çoruh nehrinin batısına geçmişlerdir.
 17 -Prokops, 527-531 yılları arasında Bizanslılarla İranlılar arasında yapılmış olan savaşlara katılmış Bizanslı bir tarih yazarıdır.
140
140 |