7- 1998 yılında Rize'ye vapurla 4749 yolcu gelmiş ve 5979 yolcu da Rize'den ayrılmıştı. (1899 tarihli Salname)
8- Aşağıda Lazistan Sancağının 1905 tarihindeki nüfusu, kazalar ve nahiyeler bazında verilmekte ve bir mukayese yapabilmek için de Trabzon Vilayetinin başka kazalarıyla karşılaştırılmaktadır. (1905 tarihli Salname)
Yerleşim Yeri
Nüfusu
Yerleşim Yeri
Nüfusu
Rize Merekez Kazası
64.800
Trabzon Merkez Kazası
51.160
Kuraiseba Nahiyesi
10.170
Akçaabad Kazası
54.750
Karadere Nahiyesi
7.330
Sürmene Kazası
50.692
Mapavri Nahiyesi
12.200
Of Kazası
70.376
Atina Kazası
24.630
Samsun Merkez Kazası
64.629
Hemşin Nahiyesi
13.412
Bafra Kazası
50.104
Hopa Kazası
10.216
Çarşamba Kazası
63.899
Arhavi Nahiyesi
13.955
Viçe Nahiyesi
9.700
9- 1905 yılında Rize İskelesine çıkan ve giren malların listesi :
Rize iskelesinden çıkan 2.859.000 kuruş kıymetindeki malların 1.750.000 kuruşluk bölümünü keten bezi teşkil ediyordu. Diğerleri ise portakal, fasulye, fındık, elma, armut, rugan, kavurma, deri, bal ve tuzlanmış bağırsak gibi mallardı.
Rize iskelesine gelen 11 milyon 306 bin 500 kuruş değerindeki malların cinsleri de şöyle idi :
Kahve, şeker, çay, zeytin, rugan, mısır, buğday, meşrubat, şayak, basma, çuval, muşamba, petrolgazı, kibrit, mum, ilaç maddesi, cam, şişe, sabun, kitap, kağıt, demir, bakır, kereste, kireç, tuğla, deri, şahtiyan, tütün, sigara, halat, pamuk.
F- SALNAMELERE GÖRE EĞİTİM VE ÖĞRETİM
Osmanlılarda eğitim ve öğretim bir yanda mahalle mektepleri ve medreseler şeklinde teşkilatlanırken, diğer yanda devletin ve toplumun ihtiyacı olan usta ve uzman kişiler ve sanatkarlar; Enderun'da, tekke ve mevlevihanelerde ve işyerlerinde yetişiyordu. Bir de özel öğretmenler vardı. Mali durumu uygun olanlar, çocuklarına özel öğretmen tutar ve bu özel öğretmenlerin uzmanlık alanından yararlanırdı. Bir çok değerli insan bu özel öğretmenler eliyle yetişmişti.
166
166 |