geri kalanı mahalleler ve karyelere bağlı küçük yerleşim yerlerinin
isimleridir. O zamanki yerleşim yerlerinin günümüzdeki karşılıklarını bulmakta oldukça zorlanıyoruz. Mahalle ve bağlı birimlerin daha küçük yerleşim yerleri olması münasebetiyle onların isimlerini çözmek daha da zor olmaktadır. 16. yüzyıl sonlarında tüm Rize kazasının nüfusu köy ve mahalleler dahil 5397 hane idi. Yukarıdaki mahallelerde örneğini gördüğümüz gibi Rize'nin genelinde de bir nüfus azalması olmuştu. 50 yıl içinde hane sayısının 1631 gibi büyük bir nispette azalması üzerinde önemle durulması gereken bir olaydır. Bu azalmanın gerçek sebebini bilemiyoruz. Mevcut nüfusun beşte biri Müslüman isimleri ile yazılmıştı. Diğerleri Hristiyandı. 1530'larda Müslüman nüfusun Hristiyanlara oranının sekizde birden 50 yıl sonra beşte bire yükselmesinin Müslümanlığa geçişlerin tedricen devam ettiğini, fakat Rize kazasında Atina köylerinde olduğu gibi Müslümanlığa toplu geçişlerin yaşanmadığını göstermektedir. Müslüman nüfus bazı köylerde az bazı köylerde çoktu. Hatta bazı köyler tamamıyla Müslüman nüfusla meskûndu.Tamamı Müslüman olan köyler arasında Potomya karyesinden 37 haneli Mişona ile 31 haneli Poliho yerleşim biriminin bulunduğunu tespit ediyoruz. Bu köylerin tamamının Müslüman olarak gözükmesinin sebebi ne idi? Bunlar Müslümanlığı topluca mı seçmişti; yoksa buralar Müslümanların getirilip yerleştirildikleri yerler miydi? Bu soruların doğru cevabını verebilmek için daha fazla tarihi kaynağa ihtiyacımız olduğu bir gerçektir. Yukarıda isimleri ve hane sayılarından bahsettiğimiz Emare, Akrotir, Piripoli, Mirekalu ve Rodi karyelerinden başka günümüze kadar isimleri gelebilen bazı karyelerin o günkü durumlarını gözden geçirelim : Potomya Karyesi : 6 yerleşim yeri 279 hane nüfusu vardı. Yerleşim yerlerinden Poliho ve Mişona günümüze kadar gelen isimler olmuştur. Salaruha Karyesi : 12 yerleşim yeri, 520 hane nüfusu vardı. Potomya ve Salaha karyesinin nüfusu bir önceki tespitlere göre bir miktar artmıştı. Salaha'ya bağlı birimlerden 82 haneli İvara'nın, 124 haneli Lestenkon'un, 38 haneli Harvil'in ve 7 haneli Hohol'un isimleri günümüze kadar gelebilmiştir. Basalet Karyesi (Kalkandere Merkezi) : Bir önceki döneme göre mahalle sayısı 7'den 8'e nüfusu da 358'den 416'ya yükselmişti. Bağlı birimlerden günümüze kadar gelebilen isimler tespit edilmedi. Mapavri Karyesi : 6 yerleşim yeri ve 145 hane reisi kayıtlara geçmişti. Günümüze kadar isimleri gelebilen bağlı birimlerden Komika'nın (Taşhane) 38 hanesi, Mamul'un (Kesmetaş) 4 hanesi vardı. Mapavri'nin nüfusu bir önceki döneme göre yarı yarıya azalmıştı.
86 |