yanıldığını söylemek mi gerekir bilemiyorum. 16. yüzyıl sonları ile 17. yüzyıl başlarında Rize'nin idari yapısının bir kadılık olduğunu kesinlikle biliyoruz. 19. yüzyıl başlarında da Rize bir kadılıktı. Fakat başka yerlerde örnekleri görüldüğü gibi bir yerin zaman içinde statü değişikliğine uğradığı da olmuştur. Trabzon 1570 tarihinden 1867 tarihine kadar bir Eyalet merkezi idi. 1867 yılında yayınlanan Vilayet Nizamnamesi eyalet tabirlerini kaldırarak yerine Vilayet tabirini ikame etmiş ve bütün vilayetleri, yürürlüğe konulan nizamnameye göre yeniden teşkilatlandırmıştı. Bu arada Trabzon Eyaleti de Trabzon Vilayeti şeklinde isim değiştirmişti.
17. yüzyılda bir eyalet merkezinde bulunması gereken memurlar, Trabzon Eyaletinde de mevcuttu. Evliya Çelebi'ye göre Trabzon'da bulunan bu yüksek memurluklar şunlardı : Tımar Defterdarı, Defter Kethüdası, Defter Emini, Çavuşlar Emini, Çavuşlar Kethüdası.
Tımar Defterdarı : Tımar, zeamet ve hasların yönetimine bakardı.
Defter Kethüdası : Tımar defterdarının müsteşarı ve yardımcısı idi.
Defter Emini : Tapu işlerine bakan dairenin amiri idi.
Çavuşlar Emini : Naib, kadı, müderris gibi itibarlı memurların tevkifine selahiyetli, verilen cezaların infazı ile görevli bir şahıstı.
Çavuşlar Kethüdası : Vilayetin protokol işlerine bakan bir memurdu.
Eyaletler sancaklara ayrılırdı. Sancakların başında bulunan yöneticilere yerine göre sancak beyi, yerine göre mirlüva, miralay veya mütesarrıf denirdi. Paşa unvanlı kişilerin sayısı çoğalınca Sancakların başına da paşa unvanlı yöneticilerin atanmaya başlandığını görüyoruz. Evliya Çelebi döneminde, Aksaray Sancak Beyi bir tuğlu paşa idi. Sancakların mahalli derebeyleri tarafından yönetildiği de olmuştu. Nitekim kapucubaşılık rütbesi alan Tuzcuoğlu Memiş Ağa, Gönye Kalesi muhafızı ve Batum sancağı hakimi idi. Hatta bu dönemde Tuzcuoğlu ile aynı rütbede bulunan Hazinedaroğlu Süleyman Ağa'da Trabzon Eyaleti valiliğine vekalet ediyordu. Süleyman Ağa Trabzon Eyaletine bağlı Şarkıkarahisar voyvodası idi.
Sancaklarda bulunan memuriyetler aşağıda gösterilmiştir. Bu memuriyetler ayrıca her eyalet merkezinde de, merkez sancağı memurları olarak mevcuttu.
Alaybeyi : Günümüzde jandarma alay komutanlığının yaptığı görevleri yapan bir görevli idi.
Çeribaşı : Sipahi ve voynuk gibi askeri teşkilatların başında bulunurdu.
Yüzbaşı : Bölük komutanı rütbesinde olan askeri bir görevli idi.
Kadı : Kadıların pek çok görevi vardı. Başlıca görevleri şunlardı: Şeriatın

  101