20 YÜZYILIN SON ÇEYREĞİ
A- SİYASI DURUM
Türkiye 1968 yılından 1980 yılına kadar yoğun bir anarşi dönemi yaşanmıştı. Üniversitelerimizde bir hak arama eylemi olarak başlayan hareketler, önce öğrencileri sonra da öğretmen ve polisleri sağ ve sol guruplara bölerek anarşi hareketlerini tırmandırmış ve bu olaylar 1980 yılına kadar devam etmişti. 12 Mart 1972 Askeri muhtırasından sonra alınan sert tedbirlerle bir ara durulan anarşi 1974 tarihinden sonra yeniden ateşlenmişti. 1980’lere gelindiğinde günde 20 kadar ölü ve birkaç misli yaralı ile ülke tam bir kaosa sürüklenmiş bulunmakta idi.
Rize’de sağ ve sol fraksiyonların eylemleri 1975 yılında başlamıştı. Yeni açılan Eğitim Enstitüsü ile Meslek Yüksek Okuluna binlerce öğrencinin kayıt yaptırması, anarşik olaylar için uygun bir zemin hazırlamıştı.
Rize’de sol ve sağ örgütlerin hepsi temsil ediliyordu. Bilhassa öldürme, yaralama ve bombalama eylemlerinin içinde yer alan Dev-Yol. Dev-Sol ve Kurtuluş gibi fraksiyonlar diğerlerinden daha fazla etkin oldular. Çok sayıda gösteri, yürüyüş ve boykot hareketi, eğitim ve öğretimin yanında hayatı da felce uğratıyordu. Bu dönemde, ülkenin pek çok yöresinde olduğu gibi Rize’de de çok sayıda öldürme ve yaralama olayları vuku bulmuştu.
12 Eylül 1980 tarihinde mevcut hükümet, askeri bir hareketle görevden uzaklaştırılarak idareye el koydu ve T.B.M Meclisi dağıtıldı. Bu hareketten sonra, anarşi olaylarının içinde bulunabilecek bütün dernek mensupları ve aranan kişiler Türkiye’de olduğu gibi Rize’de de yakalanarak gözaltına alındılar. Gözaltına alınanların sorgulaması 6 ay kadar sürdü. Gerekli görülenler Erzincan Sıkıyönetim Mahkemesine gönderildi. Diğerleri ise serbest bırakıldı. Bu arada aranan bazı sol örgüt liderleri kaçtılar. Bunlardan bazıları daha sonra yakalandı veya güvenlik kuvvetleri ile girdikleri çatışmada öldürüldüler.
12 Eylül 1980 hareketinde sonra mevcut anayasa lağvedilmiş ve siyasi partiler kapatılmıştı. Bir yıl sonra yeni bir anayasa yapmak üzere toplanan Kurucu Meclis’e Rize’den Şadan Tuzcu gönderildi. Yeni bir anayasa yapıp
238
239 |