Tuzcuoğlu isyanı bastırılınca bu isyanın öncülerinden Memiş Ağanın damadı Kalcıoğlu Osman Bey Sürmene'de, Hacısalihoğlu Ali de Trabzon'da ikamete mecbur edilmişti. Bu iki şaki durumlarından memnun olmayıp bir araya gelmek istiyordu. Bu sırada Trabzon Valiliğine getirilmiş olan Kaptan-ı Derya Hüsrev Mehmet Paşa, Trabzon ayanı Şatırzade ile samimi görülünce bundan kuşkulanan Kalcıoğlu, 4 - 5 bin kişilik kuvveti ile Trabzon'a gelerek burada oturmayı teklif etti. Hüsrev Mehmet Paşa bu teklifi kabul etmeyince Kalcıoğlu ile Hacısalihoğlu ittifak ederek isyan başlattılar. İsyan Sürmene'de, Trabzon'un Vakif karyesinde, Görele'de ve Görele'nin Çavuşlu mevkiinde aynı anda patlak verdi. Hüsrev Mehmet Paşa, Canik, Lazistan ve Şarkikarahisar taraflarından topladığı kuvvetlerle asilerin üzerine yürüdü. Bunları yakalayamadı ise de sindirdi. Kalcıoğlu ile Hacısalihoğlu Tonya'ya kaçtılar. Asilerin bir kısmı aman diledi. Vali, isyan edenlerin idamı için İstanbul'dan ferman istediyse de İstanbul önce işi tahkik etmek ihtiyacını duydu. Vali ile asiler arasında pek çok defalar elçilik eden Silahşoran-ı Hassadan Ali Ağa, Kalcıoğlu ile Hacısalihoğlu'nun şimdilik affını istiyor, ilerde müsait bir zamanda idamlarının uygun olacağını teklif ediyordu. Padişah valinin tarafını tutarak asilerin idamı için ferman çıkardı. Bu ferman üzerine isyan genişleyerek yeniden patlak verdi. Bu ikinci isyan, Hüsrev Mehmet Paşanın azledilerek yerine Salih Paşanın atanmasına sebep oldu. Salih Paşa işi suhuletle halledeceğini düşünerek asilere nasihat ile işe başladı. Netice alamadığını görünce üzerlerine kuvvet gönderdi. İsyan daha da genişledi ve bu arada Tuzcuoğlu Memiş Ağanın oğlu Ahmet Ağa, birkaç yıldır etliye sütlüye karışmadan ikamete mecbur edildiği Of'da oturuyordu. Bu havalinin eşrafından Büberoğlu Memiş Ağanın kızını almıştı. Kayınpederinin teşviki ile isyana iştirak etti. Babasının intikamını alma sevdasına düşmüştü. Diğer yanda eniştesi Kalcıoğlu da ona yardımcı oluyordu. İsyancılar 1821 yılında Karadere'ye geldi. Buradan Uma'ya (Rize'nin Ortapazar köyü) baskın düzenlediler. Rize Kadısı Hasan Efendinin nasihatlerine aldırmayarak çevre köylere doğru hakimiyetlerini genişletmeye çalıştılar. Bu arada Dergah-ı Ali Kapucubaşılarından Mehmet Ağa, tam salâhiyetle bölgeye gönderildi. İşi sulh yoluyla halletmeye koyuldu. Çarşamba'dan Rize'ye kadar şikâyetleri dinledi, ahaliyi teskin ederek netice aldı. Rize'ye geldiğinde ulemayı ve halkı toplayarak getirdiği emr-i aliyi okudu. Tuzcuoğlu ve Büberoğlu taraftarlarını ikna ederek isyandan vazgeçirmeye
132
132 |