defterinde yer alır. 29 numaralı defter Trabzon sancağına ait kanunları da içerdiğinden ayrı bir öneme haizdir. Bu defterde Trabzon sancağına ait 8

  adet kanun bulunmaktadır. Bu kanunlardan biri, Trabzon sancağının tımar sistemi ile ilgilidir. Trabzon sancağı tımar sistemiyle ilgili olan bu kanunu sadeleştirerek aşağıya alıyoruz.

  1. TRABZON VİLAYETİ TİMAR SİSTEMİ İLE İLGİLİ KANUN

  1- Trabzon sancağında olan bu tımarların reayası, Sancak beyine tahsis edilen bağlar için üçer yıl hizmet eylemeli ki bu bağlar harabeye dönüşmesin.
2- Ve serbest olan tımarlardan altışar akçe naiblik vergisi ve serbest olmayan tımarlardan üçer akçe naiblik vergisi alınması emrolunmuştur ki, bu husus her tımara kaydolunmuştur.
3- Tımar sahibi tımarına vardığında reayanın hürmet göstermesi eskiden beri olagelen bir adettir. Bu husus, başkentte bulunan Defter-i Cedid-i Sultanide bulunmaktadır. Vergiye ve hukuka aykırı hareket edilmemeli.
4- Baştinelere (Tapulu tarla sahiplerine) öşür konmuştur. Baştineden ispenç (hane başı vergi) istenmemeli.
5- Kazanç sahibi olan reaya, ya leventlik edüp ziraret etmemekte yahut yerinin bir miktarını ya hizmetkarına veyahut başkasına ektirmekte ve böylece tasarrufunda olan yerin tamamı ekilmeyip tımar sahibinin askerine ve vergisine noksanlık olmaktadır. Ticaretle uğraşmaları nedeni ile tasarrufunda olan yerin tamamını boş bırakanlardan öteden beri üçer kile leventlik alınagelmiştir. Bu iki kile buğday, bir kile arpadır. Yerini tamamı ile boş bırakan reayadan üçer kile leventlik alınmalı. Yerinin bir kısmını boş bırakıp, bir kısmını eken reayadan, ne miktar öşür alınacağı hükmolunup tımar sahibine verilmeli diye emrolundu.
6- Tımar sahibinin yeri yurdu, bağı bahçesi herhangi tımardan kalırsa kalsın öşrü kusursuz verilerek niza olunmamalı.
7- Halen ziraat eden reaya takdir olunan üçer kile leventliği vermekten aciz değildir. Fakat ziraat etmeyip arazilerini boş bırakanlar yüzünden sipahilerin tımar gelirlerine noksanlık olmakla, sipahiler yüksek dergâha başvurup hallerini arz eylemişlerdi. Bunlardan yetmiş beşer akçe alınması şeklinde emr-i şerif verildi.Tekrar yüksek dergâha varıp arz olunduğunda, yerlerini boş ve battal bırakıp başka kazanç getirici işle meşgul olanlardan

  beşer kile leventlik alınması, yeni deftere kaydolundu. Şöyle ki : yerlerinin

  81