sürekli mücadele halinde bulunuyorlardı. Laz ve Çepni mücadelesine 1738 yılında Trabzon'a vali olarak atanan Çeteci lakaplı Abdullah paşa son verdi ise de bu beylerin halk üzerindeki baskısı azalmadı. Trabzon bölgesinde derebeylerin mücadelesi bitip tükenmeyen bir mücadele idi. Birbirleri ile savaşıyor ve merkezi otoriteyi tanımıyorlardı. 1751 tarihinde Trabzon'a vali olarak atanan Hekimoğlu Ali Paşa, üç gemi ile Trabzon'a yanaştı. Mahiyetindeki kuvvetlerle ve halkın desteği ile yerel derebeylerini itaat altına aldı. Asayişi sağladı ve Trabzon'da imar faaliyetlerinde bulundu. Bu tarihlerde Samsun'da bulunan Canikli ailesi güç kazanmış ve adeta Canik bölgesinin hakimi olmuştu. Bu aileden Trabzon Valiliğine getirilen Canikli Süleyman Paşa, bölgede bozulan asayişi düzene koymak üzere 1758 tarihinde göreve başlamıştı. Süleyman Paşa'dan sonra düzen yeniden bozuldu. Bu defa Süleyman Paşa'nın kardeşi Canikli Hacı Ali Paşa, 1774 yılında Trabzon'a geldi. Bölge çok karışıktı. Herkes birbiri ile çekişiyor, Kırım savaşı için gerekli asker toplanamıyordu. Canikli Ali Paşa bölgede düzeni sağladıktan sonra Trabzon, Of, Rize, Sürmene, Vakfıkebir, Tirebolu ve Keşap çevresinden 8 bin asker topladı. Bu askerler Ali Paşa'nın emrine verilen gemilerle 1778 tarihinde Kırım üzerine gönderildi. Kendisinden Kırım'ı kurtarması iste(n10)iyordu. 18. yüzyılda her kazada kadı veya yerine bakan bir naib, bir müftü, bir yeniçeri serdarı, bir kethüdayeri, bir subaşı ve yerine göre kale dizdarı bulunuyordu. Bunların görevlerini hakkıyla yaptıklarını söylemek çok güçtü. Çünkü bulundukları kazada bunlardan daha güçlü olan voyvoda, ayan, derebeyi gibi etkili kişiler mevcuttu. Bu etkili kişilerin emrindeki kuvvetler yani bunların beslemeleri oldukça çoktu. Bu durum meşru yönetimi tehdit etmekteydi. Pek çok kadı, bulundukları kazada mütegallibe ile işbirliği ya-parak ayakta durabilmekte ve bilerek zorbalığa alet olmaktaydı. Her halde Rize'nin toplumsal yapısı da yukarıda çizdiğimiz tablodan farklı değildi.
C- 18. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA BÖLGENİN İDARİ VE SİYASİ DURUMU
 10 -Mahmut Goloğlu: Trabzon Tarihi.
109
109 |