I  II  III  IV  V  VI  VII  VIII  IX  X  XI  XII  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  34  35  36  37  38  39  40  41  42  43  44  45  46  47  48  49  50  51  52  53  54  55  56  57  58  59  60  61  62  63  64  65  66  67  68  69  70  71  72  73  74  75  76  77  78  79  80  81  82  83  84  85  86  87  88  89  90  91  92  93  94  95  96  97  98  99  100  101  102  103  104  105  106  107  108  109  110  111  112  113  114  115  116  117  118  119  120  121  122  123  124  125  126  127  128  129  130  131  132  133  134  135  136  137  138  139  140  141  142  143  144  145  146  147  148  149  150  151  152  153  154  155  156  157  158  159  160  161  162  163  164  165  166  167  168  169  170  171  172  173  174  175  176  177  178  179  180  181  182  183  184  185  186  187  188  189  190  191  192  193  194  195  196  197  198  199  200  201  202  203  204  205  206  207  208  209  210  211  212  213  214  215  216  217  218  219  220  221  222  223  224  225  226  227  228  229  230  231  232  233  234  235  236  237  238  239  240  241  242  243  244  245  246  247  248  249  250  251  252  253  254  255  256  257  258  259  260  261  262  263  264  265  266  267  268  269  270  271  272  273  274  275  276  277  278  279  280  281  282  283  284  285  286  287  288  289  290  291  292  293  294  295  296  297  298  299 



   İlk olarak Rize adına Karadeniz’de bir seyahat yapıp, seyahat notlarını bir kitap haline getiren İzmitli Arrianus’un (ölümü İ.S.180) eserlerinde rastlamaktayız. İzmitli Arrianus, Karadeniz’e dökülen çayların isimlerini sayarken aralarındaki mesafeyi de göstermiştir. Of’tan Çoruh’a kadar olan çayların isimlerini ve aralarındaki uzaklığı Fahrettin Kırzıoğlu’nun yukarıda ismi geçen konferans metninden takip edelim: Arrianos’un stasion ölçü birimiyle verdiği rakamlar bu günkü Roma miline dönüştürülmüştür. Roma mili 1480 metredir.) Ophius çayından Psykros suyuna 4 mil, Psykros’tan Kalos (İyidere) suyuna 4 mil, Kalos’tan Rhizios (Rize) suyuna kadar 10 mil, Rhizios’tan Askur suyuna 4 mil, Askuros’tan Adineos suyuna 8 mil, Adineos’tan Kordylo suyuna 13 1/3 mil, Kordylo’dan Odeinos (Pazar) suyuna…2/5 mil, Odeinos’tan Prytanis suyuna 5 1/3 mil, Prytanis’ten Pyksites suyuna 12 mil, Pyksites’ten Arkabis (Arhavi) suyuna 12 mil, Arkabis’ten Apsoros suyuna (Khopa’ya) 8 mil, Apsaros’tan Ahambis ırmağına 2 mil, Bu ölçülere göre İyidere’den Rize Çayı’na 14 800 metre, Rize Çayından Askoros’a 5920 metre mesafe vardır. Arrianos’un o tarihte verdiği rakamlar günümüz ölçümlerine uygundur.

   Arrianus Karadeniz kıyıları seyahatını gemilerle yapmıştı. Pazar ilçesiyle ilgili hatıralarını şöyle anlatmaktadır:

   “Gerçekten Karadeniz’de bu isme sahip bir yer var ve Yunan tanrıçası Atena’nın tapınağı var. Sanıyorum ki yer ismini bundan alıyor. Bir de terk edilmiş bir kale var. Liman yazın pek fazla gemi barındırmaz. Ama onları rüzgârdan korur. Orada demir atan gemileri de korur.“Aparchia” rüzgârına veya Karadeniz’de “Trascia” Yunanistan’da “Scrione” diye adlandırılan rüzgâra karşı bir şey yapamaz. Gece olurken sürekli olarak gök gürlerdi ve şimşekler korkunç bir şekilde çaktı. Birdenbire rüzgâr çıktı. Gittikçe kuvvetlendi, öylesine ki demir atma bile artık güvenilmez oldu. Artık deniz hepten hiddetlenmeden Atina limanının alabildiği kadar gemiyi kıyıya çektik. Trireme (üç takım kürekli gemi) hariç, çünkü o denizin içinde bir kayalıkta güvenlik içinde duruyordu. Bir çok başka kasaba gibi yerli bir barbar tarafından değiştirilmiş olduğu söylenir.” Atina’nın ismini bu tapınaktan aldığını söyleyen Arrianus’a karşılık Atina’nın Lazca kökenli olduğunu ve bunun “Gölgenin olduğu yer” anlamına geldiğini söyleyen Avrupalı yazarlar da bulunmaktadır(28)

   Arrianus’a göre Colchilerin bölgesi Of’un Solaklı deresine kadar uzanır. Solaklı deresi Colchileri Tsanica’dan ayırır.

   Arrianus’tan sonra Yunanca olarak yazılan “Deniz Kıyıları Seyahatı” adlı

  

  28 -Mehmet Bilgin. Sürmene tarihi Sayfa: 75 19

 


19
Önceki                  Sonraki