insanın Levh-i Mahfuzdaki kitabını açar, sen şunları yapacaktın, onları da yapmışsın derdi. Ama Allah öylesini istemedi. Gerektiğinde emirlerine karşı gelebilecek isyan edebilecek hür bir varlık bir halife yaratmak istedi. Biz Allah’ın kelâmından bunu anlıyoruz.

İnsanın iyi davranışlarından dolayı mükâfatlan-dırılacağı, kötü davranışlarından dolayı da cezalandırılacağı, Kur’an’ın her sayfasında ve yüzlerce ayetle tekrarlanmaktadır.

Buna rağmen bazı ayetler aksi istikamette, cebrî görüşlere yol açacak şekilde yorumlanmıştır. Maalesef her mezhep Kur’an ayetlerini kendi dünya görüşleri istikametinde yorumlama gibi bir yolu seçmiştir. Bu nedenle birbirinden çok farklı mezhepler ortaya çıkmış ve Kur’an ayetlerinin desteklemediği bazı görüşler söz konusu olduğunda ise Peygamberimiz devreye sokularak onun söylemediği sözler ona isnat edilerek davalarına destek aranmıştır. Eğer insan, hür ve davranışlarından dolayı sorumlu ise, Kur’an ayetlerinin bütünü bu istikamette yorumlanmalı değil midir? Başka türlü yorumlar, mezhepçiliğe ve siyasi amaçlara hizmet eder.

O halde bu konu ile ilgili olup da yukarıdaki bölümlerde de yer almış ayetlerin bir kısmını, burada bir daha gözden geçirmeyi gerekli görüyorum. Nitekim atalarımız şöyle demişler: “Tekrarlamak iyidir, 180 kere olsa da.”

“Yeryüzünde hiçbir canlı yoktur ki, rızkı Allah’a ait olmasın. Her birinin (dünyada) duracakları yeri de, (öldükten sonra) emaneten konacakları yeri de O bilir. Bunların hepsi açık bir kitapta(Levh-i Mahfuz’da yazılı) dır. (Hûd 11/6)

Ben bu ayetten şunu anlıyorum: Canlıları yaradan Allah, onların rızıklarını da yaratmıştır. Allah, bulunduklara yere ve konumlarına göre canlıların rızıklarını yaratır. Örneğin suda beslenenler, karada beslenenler, yer altında beslenenler. Hepsinin rızıkları konumlarına göredir.