19

  insanlar için yaratılmış olan Cennet ve Cehennemin de bir anlamı olmazdı.

  Allah kainatı bizim görüp tanıdığımız kanunlara göre yaratmıştır. Olup bitenler o kanunlara göre meydana gelir. Bir olay oluyor ki Allah onu görüyor, bir ses meydana geliyor ki Allah onu işitiyor. Allah’ın yaratması da zamana endeksli. Allah önce suyu yaratıyor sonra da sudan canlıları yaratıyor. Allah toprağı yaratıyor ve sonra da topraktan insanı yaratıyor. Allah’ın yaratma sıfatında öncelik ve sonralık var. Allah’ın bilmesinde öncelik ve sonralık neden olmasın. Allah onu önceden biliyordu, Allah onu şimdi biliyor ve Allah onu ilerde bilecek. Allah zamanı yarattı ve bazı şeyleri zamana bağladı. İnsanın iradeli davranışları öncelik ve sonralık kaydına bağlı.

  Cebriyye ve Ehl-i sünnetin iddia ettiği gibi Allah’ın davranışlarımızla ilgili bilgisi ezeli, benim işlediğim sevap ve günahlar da ezeli olan bu bilgi ile kayıt altına alınmış ise ben neden imtihan için sonradan yaratılmış olayım.

       Ben sonradan yaratıldım; benim eylemlerim de zamana bağlı ve sonradan. Allah isterse benim eylemlerimi vukuunda bilir, isterse daha önce veya sonra. Bunlardan hiçbirini ben Allah’a mecbur edemem.

      ğ) “Hakkında azap sözü gerçekleşenler, hiç onlar gibi olur mu? Cehennemlikleri sen mi kurtaracaksın.” ( Zümer 39/19)

  نْ حَقِّ عليه كلِمَة العَذابافَمَ

  Bazı mezhepler, bu ayete, bazı insanların önceden cehennemlik olarak belirlendiği, artık onların kurtuluşa eremeyecekleri şeklinde bir anlam yüklüyor. Oysa bundan sonra gelen ayet bu insanların neden cehennemlik yazıldıklarını belirtiyor: Fakat Rabbinden sakınanlara, üst