Cebriye ve ona yakın düşen Ehl-i Sünnet’e göre: “Allah’ın her şeyi ezelde bilmesi ve bu bilgisini kaydetmesi ve insanın fiillerinin de bu yazıya göre meydana gelmesi hatta Allah’ın bu fiilleri yazılı olduğu şekilde yaratması” anlayışı insanlar hakkında yazılmış bir senaryoyu andırmaktadır. İnsanlar için yazılmış olan bu senaryoda iyi ve kötü adamlar vardır. Burada herkes kendi rolünü oynar hatta fiillerini yaratıcısı Allah olduğuna göre, iyi ve kötü adamların rollerini bile Allah yaratır. Oynanan bu oyunun sonunda kötü adamlar cehenneme, iyi adamlar cennete konur.

Ama bu alem bir oyun değildir. Bu akla, Kur’ana ve Allah’ın adil olma sıfatına uygun değildir.

Allah’ın önceden bilmesi meselesi Ehl-i sünnet mezhebinin gündeminde de bulunmakta ve bu meseleye kendi açılarından buldukları çözümler ise başka sorunlar ve kısır döngüler oluşturmaktadır. Hâlâ çözüm bekleyen bu konudaki görüşümüz, kitabın sonlarında yer alan kader meselesinde ele alınacaktır. Hasan El –Basrî’nın Allah’ın eylemlerimizi bilmesi ve buna karşı eylemlerimizden sorumlu olmamız konusunda getirdiği çözüm günümüze kadar tekrarlanmıştır. O bu konuda şöyle diyor: “Allah onların tutkularına tabi olmaları sebebiyle küfrü seçtiklerini biliyordu. Keza Allah, onların küfrü kerih görmeleri halinde, ondan uzak duracaklarını biliyordu. Zira onlar, Allah’ın kendilerini iman ve adalet konularında sınamak için sunmuş olduğu (seçme hakkını) kullanabilme kudretine sahiptiler.” (Mustafa İslamoğlu Tercümesi. Kader Risalesi. Sayfa:159)

Hasan El-Basrî’nin söylediği bu sözler yaptığı bu yorum ne anlama geliyor? Kulun seçtiği eylem veya inanç, Allah’ın bilgisine dayalı olarak yazılmış değil mi? Bir yerlere yazılmışsa sorun devam ediyor demektir.

İnsanın iradesini kullanarak iyi ve kötü hangi davranışlarda bulunacağını Allah’ın ezelde bilmesi ve bunu da