Bir de şu var: Allah bizim şakî mi, said mi olduğu-muzu önceden biliyorsa ki âlim sıfatı gereği bu bilgiye muktedirdir- o halde bizi neden imtihan için dünyaya getirdi?

Gerçekte bu soruların ardı arkası kesilmez. Sorular uzadıkça da içinden çıkılmaz sorunlarla karşılaşırız.

Allah’ın önceki bilgisi, insan davranışlarını belir-liyorsa o zaman Allah hür bir insan yaratamaz, sahip olduğu ilim sıfatı buna engel olur dememiz gerekir. Diğer yanda eğer hür bir insan yaratamazsa, o zaman haşa, sonsuz kudret sahibi değil midir diyeceğiz. Davranışları önceden belirlenmemiş bir varlık veya hür bir insan yaratmak Allah için imkânsız mıdır? Muhal midir?

Bu paradoksal önermeler veya durumlar, sonsuz kavramının olduğu meselelerde daima söz konusudur. Maturidî’nin eserinde örnekler verdiği paradoksal önermeler ve bunların benzerleri, milattan önceki yıllara kadar uzanmakta ve ta Kıbrıslı Zenon’dan bu yana bilinmektedir. Sözü uzattıkça başka paradokslar ortaya çıkar. Bu tür paradoksların insan aklınca çözülemeyeceği, sonsuz ve sınırsız olan kavramlar söz konusu olduğunda insan aklının yetersiz olduğu ve antinomilerle karşı karşıya kalınacağı ilk defa Kant tarafından ileri sürülmüştür. İnsan aklının çözemeyeceği kavramların başında da insanın irade özgürlüğü problemi gelir. Neticede bu sorularla ve cevaplarla bir yere varamayız. Bu alanda en akıllıca yol, kavramlarla dövüşmeyi bir tarafa bırakmak ve olup bitenlere bakmak olmalıdır. Bir de bize yol gösteren Allah’ın kitabına bakmak.

Bu konuda sorulması gereken sorulardan biri de şudur: ‘Allah sahip olduğu kudretle şöyle diyebilir mi? Ben insan denen ve eylemlerinde hür ve sorumlu olan bir canlı yaratmak istiyorum. Onun eylemleri hakkındaki bilgimi o eylemlerin vuku bulduğu anda veya daha sonra bilmeyi murat ediyorum.