Allah’ın bilgisinde bir değişiklik olmaz; insan, hakkında ezelde yazılmış olan şeyi yerine getirir ve başka türlü davranamaz.

Türkiye Müslümanlarının görüşü de Ehl-i Sünnet itikadına göre şekillenmiştir. Türkiye’de din görevlilerinin temsil ettiği ve halka telkin ettiği görüşe göre: “Kader, Allah Taalâ’nın ezelden ebede kadar olacak her şeyi en başından bilmesi, takdir etmesidir. Yerde gökte ne varsa Allah’ın ilmi dahilindedir ve O’nun izni olmaksızın bir yaprak bile düşmez onun takdir ettiğinden başkası gerçekleşmez.”

Prof. İbrahim Canan’ın rivayetiyle Ehl-i sünnet imamlarından olan İmam-ı Bagavi ( öl: Hicri 516) şöyle diyor: “Kadere iman farzdır. Bu, kulların hayır ve şer bütün fiillerini Allah’ın yarattığına, bunları yaratmadan önce Levh-i Mahfuzda yazdığına, her şeyin onun kazası ve kaderiyle, irade ve meşietiyle olduğuna…”

Bu ifadeler Cebriyyecilerin söylediği şeylere benzemektedir. Ehl-i sünnet Cebriyyeye karşı olduğuna göre, bu cebriyyeci görüşten nasıl kurutulacaktır.

Allah’ın sorumluluk gerektiren fiilleri önceden bilmesi ve onları yazması bir iman esası olarak kabul edildikten sonra, insanın Allah’a karşı hala sorumlu olmasının imkânı nedir?

Ehl-i sünnet itikadına göre, Allah’ın iradesi mutlak ve kulun iradesi ise cüz’idir. Allah insanın cüz’i iradesini ne yönde kullanacağını ve hangi eylemlerde bulunacağını ezeli olan bilgisiyle biliyordu. Bildiklerini Levh-i Mahfuzda yazdı, yazılı olan eylemler zamanı gelince Allah tarafından yaratılır. Bu yaratma da Allah’ın kazasıdır. İnsan yaptıklarından dolayı sorumludur. Çünkü, Levh-i Mahfuzda yani insanın kaderinde yazılı olan şey, yine de insanın cüz’i iradesinin eseridir.

Bu çözüm şeklini,-yani insanın ne yönde davranacağını Allah’ın bilmesi ve bunu yazmış olmasını-