DEVLET BÜTÇESİ VE HARCAMALARI ÜZERİNE BİR KAÇ SÖZ

Peygamberimiz(s.a.v.) ve ondan sonra gelen Dört Halife döneminde devlet bütçesini, zekât/sadakalar, ganimetler, haraç, cizye ile maden ve definelerden alınan yüzdelerin oluşturduğunu yukarıda belirtmiştik.

Şunu hemen belirtelim ki, devletin şekli ve yönetim biçimleri konusunda Kur’an her hangi bir hüküm vazetmemiştir. Kur’an-ı Kerimde yöneticilere itaat etmek, zekât/sadaka memurları görevlendirme, devlet bütçesinin sarf yerleri ile adaletle hükmetme dışında, devlet yönetimini belirleyici bir hüküm yoktur. Fakat Kur’an-ı Kerimde muamelâtla ilgili uyulması gereken yasalar, ayrıca Allah’ın bir çok sahada emir ve yasakları vardır. Kur’an-ı Kerimde geçen melik ve melike gibi tabirlere gelince, bunlar Hz. Yusuf ve Hz. Süleyman devrinin anlatımları ile ilgili olup herhangi bir hüküm (öneri) içermezler.

Devlet bütçesi ile ilgili ayetlere gelince, bu konuda yol gösterici ve önemli birkaç hüküm bulunmaktadır. Bu hükümler ganimetler, fey’ ve sadakalar ayetlerinde mündemiçtir ve bunlar genellikle bu gelirlerin harcama yerleri ile ilgilidir.

Ganimet ve fey’ ayetlerinde yer alan “Allah’a ve resulüne aittir” sözü galip bir ihtimalle devlet bütçesi anlamına gelmektedir. İşte bu vesile ile bu iki ayet üzerine biraz durmak istiyoruz.