halde buradan umumi bir kaide çıkarmak zorlama bir yorumdur. Böyle bir görüşü benimseyen Hanefî imamlarının bu rivayetin dışında daha anlaşılır bir gerekçesi ve delili olmalıdır. Ama böyle bir delil de önümüze konmamıştır.

Diğer yanda fakirlerin hissesi çıktıktan sonra geri kalan payların halife tarafından bir tek harcama kalemine tahsis edilebileceği görüşü bir mezhep görüşüdür. Nitekim Şafiî mezhebi bu görüşte değildir. Şafiîlere göre, Kur’an’da belirtilen her harcama mahalline hisse ayrılmalıdır.

Ebu Yusuf 9/60 ayetini yukarıda yorumlarken burada ‘fi sebilillah’ terimi geçmemekte ve bir karşılığı da bulunmamaktadır. Muhtemelen bu terim yukarıdaki metnin (e) maddesinde geçen anlatımla ilgili olmalıdır. Yani umumun menfaatine ait işler olarak “Yolların ıslahına ve yeni yollar yapılmasına v.s.” harcanması gibi. Fakat sonra gelen Hanefi alimleri geri adım atarak fi sebilillah terimini askeri amaçlı yol, köprü ve kalelerin yapılmasıyla sınırlamak istemişlerdir. Yani fi sebilillah terimine verdikleri cihat anlamını Ebu Yusuf’un yorumuna dahil etmişlerdir.

2)Ebu Yusuf: fakirlerin ve zekât memurlarının maaşı çıktıktan sonra geri kalan miktarın borçlular, yolcular, köle azadı ve fi sebilillah başlıkları altında dört eşit hisseye bölünmesi gerekmez diyor. Halife isterse dört hissenin hepsini bir sarf mahalline tahsis edebilir. ( Haraç tercümesi. Sayfa: 142)

3)Süt ve et için beslenen koyunlar ile döl için beslenen koçlar ve doğurmak üzere olan koyunlar sayılmaz. Lakin Ebu Yusuf’a göre kuzular sayılır. (Haraç tercümesi. Sayfa: 143)