RAMAZAN SOHBETLERİ

  Orhan Naci AK (orhannaci@yahoo.com)

   HAPİS CEZASI VE FERDİ SORUMLULUK İLKESİNE UYGUN MU?

   Her fert yaptığı işten sorumludur. Hiç kimseye başkalarının işlediği suçun cezasını çektiremezsiniz. Her koyun kendi bacağından asılır. Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim de insanları bu hakikat üzere yargılayacağını beyan etmiş ve bunu ifade için de şöyle demiştir: “ Hiçbir günahkâr, başka bir günahkârın günah yükünü yüklenmez.” (17/ 15, 35/18, 53/38)

  Cezanın suçu işleyen kimseye verileceği esas olduğuna göre, bir çok suçlarda, suçlulara verilen hapis cezaları ferdi sorumluluğa aykırı olmuyor mu? Yani suç işleyeni hapse atınca, onun eşini ve çocuklarını da mağdur etmiyor muyuz? Gerçi biz suç işleyenin eşini ve çocuklarını hapse atmıyoruz ama, onların geçimlerini zorlaştırarak, dolayısıyla onları cezalandırmış olmuyor muyuz?

  Hapis cezasının gerekli olduğu yerler de vardır. Ama öldürme, darp ve yaralamalarda diyet ödemek suretiyle yapılacak bir cezalandırmanın daha adil olduğu aşikârdır. Diyette yani tazminatta hem suçlunun cezalandırılması var; hem de mağdurun mağduriyetinin telafisi. Bu nedende kısas, Kur’an-ı Kerimde övülmüştür. Kısas sadece dişe diş göze göz değildir. Gözün ve dişin diyetinin ödenmesidir de. Sadece diyet ödemeyi esas almak da mahzurlu olabilir. O zaman zenginler paralarına güvenerek istedikleri kadar diş kırıp göz çıkarabilirler. Bu nedenle kısas da gerekli görülmüştür.

  Ama suç işlemeyi alışkanlık haline getirenlerin ve suç işlemeye meyyal hasta ruhların, sürekli bir yerde gözetim altında tutulması, gerekirse ailesinin gözetimi altında hapsedilmesi de mümkündür.

  Diğer yanda ödeme gücü olup da devlete ve şahıslara borçlarını ödemeyenlerin borçlarını ve para cezalarını ödeyinceye kadar, hapiste kalmaları uygun görülebilir.

  Bence hapis cezası ve suçluların cezalandırılması konusu, düşünürlerin üzerinde kafa yormaları gereken sorunlar arasındadır. Suçluların cezalandırılması kadar cezalandırmanın da adil olması gerekir.