Rize’nin Yönetim Tarihi.

  8-1530 TARİHİNDE RİZE

   (Hicri 937 Miladi 1530 tarihli, 387 numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Karaman ve Rum Defterine göre Rize’in yerleşim yerleri ve nüfus yapısı)

   Osmanlı arşivinin en değerli belgeleri arasında yer alan 1530 tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Karaman ve Rum Defteri o dönemdeki Türkiye’nin yerleşim yerleri, nüfus yapısı ve idari birimleri hakkında çok önemli bilgiler vermektedir. Bu nedenle ve dolayısıyla konumuzla da ilgili bulunmaktadır.

  Bu belgede yer alan bazı karye isimlerinin tam isabetle okunamamış olduğu ve okunanlardan bir kısmının da günümüzdeki karşılıklarının tesbit edilememiş olduğu görülecektir. Eski karye isimlerinin bir kısmı tamamen unutulmuş olabileceği gibi, bir kısmı da küçük bir yerleşim yerinin ismi olarak da bir yerlerde yaşıyor olabilir. Umulur ki hevesli okuyucular, bu karyelerin günümüzdeki karşılıkları konusunda yardımcı olurlar.

   1530 tarihli defter, yerleşim yerlerinin vergi gelirlerini ve bu gelirlerin hangi guruplara tahsis edildiğini özet olarak gösteren icmal defterinden biridir. Osmanlılar, vergi mükelleflerinin isimlerini gösteren defterler de tutmuşlardır. Bunlara Mufassal Tapu Tahrir Defteri denir. Trabzon Vilayeti hakkında 1486, 1515, 1554 ve 1583 tarihinde yazılan defterler, mükelleflerin isimlerini de ihtiva eden ve mufassal tabir edilen defterlerdir.