Rize’nin Yönetim Tarihi.

  adamımızın tesbitlerine göre bü dönemde sık sık değişmekte olan Rize Kazası müdürleri şunlardı: (24) 1850 de Hürşit Efendi, 1851 başında Mehmet Bey, Mehmet bey’den sonda Batum Kaymakamı İskender Bey, ( Buradaki kaymakam tabiri askeri bir rütbeyi ifade eder) 1852’de Hürşit Ağa’nın azli ile İçel Muhassili Ali Bey’in tayini, aynı yıl Ali Bey’in azli ile Süleyman Bey’in tayini, 1853 Kırım harbi başlarında Reşit Ağa, 1854 yılında Trabzon Meclisi azasından Ali Bey, 1855’te Sadullah Bey, 1858’de Cemal Bey, 1859’da Haci Hamdi Bey, 1861’de İsmail Bey.

   Taşra yönetiminde devrim niteliğindeki asıl değişikliklerin 1864 Vilayet nizamnamesi ile gerçekleştiğini söylemiştik. Bu nizamname bazı değişikliklerle 1867 yılında yeniden yayınlanmıştır.

   Bu nizamnamelerle başlıca şu değişiklerin hayata geçirildiğini görüyoruz:

  a)Bu kanunla eyaletler vilayet adını almış, eski usul sancak ve kazalar varlıklarını devam ettirirken kazalara bağlı nahiye müdürlükleri oluşturulmuştur.

  b) Vilayetlerde “Vilayetin umur-u hususiyesi” için bir meclis-i umumi seçilmesi öngörülmüştür.Yani günümüzdeki Özel İdare ve İl Genel Meclisinin temelleri 1864 Vilayet nizamnamesi ile atılmıştır. O dönemde Vilayet Genel Meclisi her sancaktan seçilip gönderilen iki Müslim ve iki Gayr-ı Müslim azadan oluşuyordu.

  c) Bu kanunla mülki idare ile hukuk işleri birbirinden tamamen ayrılmıştır. Adli kararlar için ayrıca mahkemelerde

  24 Yrd. Doç. Dr. Nazım Kuruca. 19. Yüzyıl ikinci yarısında Rize’nin iktisadi ve sosyal durumu. 2006 yılı 1. Rize Sempozyumu. Rize Valiliği Yayınları 2007