Orhan Naci AK

  4-TANZİMAT DÖNEMİ (1939 ve sonrası)

   1839 tarihinde Tanzimat’ın ilan edilmesi ile birlikte yönetim anlayışında önemli değişiklikler oldu. Bunun mahalli yönetimlere yansımasını 1864Vilayet Nizamnamesinde görüyoruz. Fakat devrim niteliğindeki bu değişiklere de adım adım gelinmiştir. Nitekim Trabzon Ahkam Defterinde yer alan 23 Şubat 1849 tarihli bir hüküm bu değişikliğin ilk işaretlerini vermektedir. Buradaki hükmün başlığı şöyledir:

   “Trabzon Valisi Vezirim Hayrettin Paşa iclalühu’ya ve Rize Kazası Naib ve Müftüsüne ve Müdir-i kaza ve vücûh-i memlekete hüküm ki:”

   Daha önceki yazılarda sadece Kaza kadısına veya naibine hüküm yazılırken, şimdi müftü, kaza müdürü ve kazanın ileri gelenlerine yani muhtemelen ayanlarına hitap edilmektedir..

  Kaza müdiri ifadesi de ilk defa bu Tanzimat dönemi ile ilgili yazılarda görülmektedir.

   Umumi malumata göre 1849 tarihinde yapılan bir değişiklikle sancaklar kaymakam denilen bir yöneticinin emrine verilmiş ve kazalara da müdür atanmasına karar verilmiştir. Fakat kazaların en büyük amiri yine de kadılardır. Nitekim Rize Kazasına gönderilen yazının başlığı öncelikle Rize kadısına diye başlamaktadır.

  Rize Sempozyumuna bir bildiri sunan Doç. Dr. Nazım Kuruca 1850 -1860 dönemini kapsayan on yıllık bir döneme ait Rize Kaza Müdürlerin kimler olduğu konusunda arşiv kayıtlarına dayanarak bilgiler vermektedir. Bu bilim