Orhan Naci AK

  (Güneysuda), 9’u Çigariş karyesinde olmak üzere toplam 35 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerin ispenç ve öşürleri mirlüva hassı olarak tahsis edilmiştir. Buradaki mahalle tabiri, bir kasabayı teşkil eden yerleşim birimlerinden farklı bir şeydir ve her halde bu tabir, geniş bir sahayı kapsayan büyük karyelerin içinde yer alan ayrı yerleşim birimlerini ifade için kullanılmıştır.

   1530 tarihi esas alındığında Rize’nin 32, Atina’nın 30, Hemşin’in 34 ve Arhavi’nin 47 karyesi mevcuttu.

   Arhavi dört nahiyeye ayrılıyordu. Laz Nahiyesi: 28 karye, İskele Nahiyesi: 8 karye, Bogobit nahiyesi 6 karye, Koniya nahiyesi 5 karye idi.

  17. Yüzyıl başlarında Arhavi kazasının 51 köyü, bir nefs ve 8 mahallesi bulunmaktaydı.(4) Fındıklıya ait köyler Arhavi kazasına dahildi.

   Hemşin’in yönetimi diğer yerleşim yerlerinden farklıydı. Hemşin’deki yerleşim yerlerinin vergi gelirleri toptan olarak 17 bin akçe olarak belirlenmiş ve tamamı mirlüva hassı olarak tahsis edilmişti. Hemşin zaimine ve kale muhafızlarına bu kaza dahilinden vergi geliri tahsis edilmemişti. 1530 tarihinde Hemşindeki iki kalenin yıllık gideri 116 766 akçe tutuyordu. Bu iki kaleye bölgeden vergi geliri tahsis edilmemesi kale muhafızlarının ihtiyacı olan geçimliliğin, her birine takdir edilmiş yevmiyeler olarak merkezden gönderilmesi dikkat çekicidir. Bu farklılığın bir anlamı olmalıdır. Hemşindeki üç nahiyenin toplam geliri Rize’nin emare karyesinden bile azdı ve bu gelir Kale-i zir ve Kale-i bala muhafızlarının giderlerini karşılamaktan çok uzak bulunuyordu. Bu nedenle bu kalelerin görevlerini

  4 122 nolu Batum Sancağı Tapu Tahrir Defteri