evlendirmek için aracılık yapmak, bu işi kızın ve oğlanın ailesinin kafasına sokmak demektir. Kız ve oğlanın arasını bulmaya da elçilik yapmak denir.
Elçi her iki aileyi ikna edince, sıra kızı resmen istemeye gelir. Öncelikle oğlanın annesi, eğer oğlanın annesi yoksa aile büyüklerinden bir kadın, yanına aileden bir iki yakınını alarak – bunlardan biri elçilik yapan kişi olabilir- kızın evine gider ve kızı ailesinden resmen isterler. Bu kişilere de elçi denir. Bu ilk kız istemede kadın kadına konuşulur; kız tarafı mühlet ister. Durum evin erkeklerine anlatılır; dayılara amcalara sorulur. Kız bu evliliği istemiyorsa kız ikna edilmeye çalışılır. Aile büyükleri bu evliliği uygun görmeyebilir. Bu durumda elçi vasıtasıyla oğlan tarafına haber gönderilir. Oğlan tarafı ısrarlı ise birkaç teşebbüs daha yapılır ve nihayet vazgeçilir. Eğer kız tarafı bu evliliğe evet kararı vermişse olumlu olan bu haber, oğlan tarafına yine elçi vasıtasıyla gönderilir.
Bundan sonra yapılacak iş, evliliğin ve düğünün şartlarını konuşmaktır. Alınacak başlık, kıza kesilecek elbise, kıza yapılacak altın, düğünün ne zaman yapılacağı ve “ara kesme” günü konuşulup karara bağlanır. Bu pazarlıkların bir kısmı ara kesme gününe bırakılabilir ve son söz ara kesme de söylenir.
Oğlan anasının “Peştamalı omzunu vurup kız araması” sözü mecazidir. Bu ifade ananın oğlunu evlendirmeye çok istekli olduğunu göstermek için söylenen bir sözdür.
Elçiler bilerek veya bilmeyerek hata yapabilirle; kızın veya oğlanın kusurlarını gizleyebilirler. Bu nedenle her iki taraf ayrıca birbirlerini araştırırlar.
Görücüye giden kişilerin çoraplarının birini ters birini doğru giydiği söylenir. Böylece bunların görücü olduğu belli olurdu.
Kız büsbütün yabancı ise, eve gelen görücüler kızın önüne süpürgeyi yıkar ve mısır taneleri atardı. Eğer kız süpürgeyi kaldırır veya mısır tanelerini toplarsa aptal olmadığına, düzenli olduğuna hükmederlerdi. Kızı konuşturarak da tanımaya çalışırlardı. Oğlan annesi, kız ve ailesini tanımak için bir bahane ile kızın evine gider, evin ve kızın halini görür, kızın bedensel ve zihinsel bir kusuru olup olmadığını anlamaya çalışırdı. Kız tarafı da çeşitli yollarla erkek tarafını incelemeye alır, bilhassa malına mülküne bakardı. Eğer oğlanın çok arazisi varsa zengin demekti.
Elçiler çok önemli bir görevi üstlenmiş olduklarından her iki ailece de itibar görür, oğlan tarafı elbise keserken elçiye de elbiselik alırdı, kız tarafı da bohça hazırlardı.
d.SÖZ KESME-ARAKESME VEYA NİŞAN
İki taraf evlilik anlaşmasına vardıktan sonra “ara kesme” töreni yapılırdı. Ara kesme kızın evinde ve genellikle gece yapılırdı. Önceden
27
29 |